Nederlandse whiskymaker schudt de zenuwen van zich af nadat whisky goed ontvangen wordt

Wat gebeurt er als je aan mensen je trots moet presenteren: een 28-jarige single malt? Johan Horstman van Distilleerderij Horstman loopt rond met een grijns van oor tot oor, want zijn 28-jarige whisky is bestempeld als ‘erg lekker’.

Het is zaterdag 20 april. Hij trekt zijn mooiste kleding aan en wil netjes voor de dag komen, want vandaag gaat het gebeuren. De oudste whisky van Nederland zal voor het eerst geproefd worden bij hem in de distilleerderij.

Wat vinden mensen ervan? Is de geur goed? Is de smaak complex, maar niet té ingewikkeld? Maakt de afdronk indruk? Hij kan niet wachten om zijn whisky te delen met de rest van de wereld, maar is tegelijkertijd zenuwachtig. Straks zal hij ook moeten praten, want er is een rondleiding beloofd op de distilleerderij. Normaal is dat niet zo’n probleem; zijn grapjes galmen regelmatig door de straten van Losser.

Maar vandaag is hij niet helemaal zichzelf. Heeft hij misschien al eerder een glaasje aqua vitae nodig om de stress te onderdrukken? Nee, dat kan niet. Want hij zal er straks drie inschenken tijdens een proeverij en wil net als de rest zijn. Een gewone man die geniet van een glaasje whisky.

Hij mag dan weliswaar een meesterdistilleerder zijn, straks wil hij vooral sámen met de consument genieten. Waar maakt hij zich bovendien druk om? Hij heeft zich goed voorbereid en zijn whisky praat wel voor zichzelf, toch?

Al even voor half 2 staat de eerste persoon, aangemeld via Whisky Monkeys, op de stoep en dan gaat het feest beginnen. Het is tijd om voor het eerst met een paar whiskyliefhebbers de 28-jarige single malt whisky te beleven.

Iedereen wordt verwelkomd in de ontvangstruimte van Horstman. Het is een gezellig decor dat doet denken aan een filmsetting: een paar vaten staan sierlijk tegen de muur, een kast waarin whisky’s te koop staan flirt met de bezoeker, aan de wand hangen oude reclameborden en in het midden staat een sierlijke tafel. Het lijkt net de ronde ridder tafel (in de vorm van een whiskyvat), zeker omdat er plaats is voor 12 mensen.

Maar vanmiddag zijn we met elf mensen. Jan van den Bosse is verbaasd dat hij aanwezig is: ‘Als ik Google open, geeft dat bepaalde onderwerpen: zonnepanelen en whisky.’ De aanwezigen moeten lachen, als blijkt dat hij nog nooit van Whisky Monkeys gehoord had, maar ineens onze website tegenkwam in Google mét de oproep om Johans 28-jarige single malt te proeven. ‘Ik dacht: ik doe gewoon mee.’

Hij is alleen. Zijn vrouw moest er niet aan denken om voor Bob te spelen. Mensen herkennen zich in zijn verhaal. En daarna ontstaat al snel de vraag: wordt er straks doorgeslikt of niet? Johan onderdrukt zijn zenuwen en gooit dan een grapje op tafel: ‘Als je je je schoenen aanhoudt, mag je onder de tafel slapen.’

Iedereen is liefhebber van de godendrank, maar Nederlandse whisky’s staan niet echt in het vizier. Zo zegt Wesley Sallons: ‘Ik ben erg van de Japanse whisky’s.’ Stefan Witziers, die met zijn 21-jarige leeftijd het jongst is, heeft weleens wat van Kalckwijk Distillers geproefd, maar daar houdt het bij op. Millstone kent iedereen wel, maar dát is bijna internationaal, roept iemand.

Johan staat op: eerst moet die rondleiding er maar komen. In zijn hoofd bestaat er weinig ruimte dat er zo weinig kennis is over Nederlandse whisky’s. Samen met zijn kameraad Leo, betreedt hij dé ruimte.

De kamer waar alle magie plaatsvindt, waar hij zijn dromen waarmaakt, speelt met chemicaliën als een kleine jongen en waar zijn 28-jarige single malt whisky is gemaakt. Al snel staan we allemaal in: de kamer der distillaten en alle technische apparaten.

Iedereen die aanwezig is, kijkt aandachtig, luistert en raakt het apparaat virtueel met de ogen aan. De interesse is overduidelijk groot. Alleen als er vragen komen, neemt Leo het over. Johans vindt het theoretisch uurtje spannend. Hoe wordt zijn whisky straks ontvangen? Dat spookt nog altijd door zijn hoofd. Ook Stephan Mulders, die bijna kind aan huis is, en zelf met regelmaat bij Johan distilleert, kan uitleg geven.

Het warehouse volgt en er worden wat foto’s gemaakt. Daarna mag iedereen zichzelf bewapenen met prachtige whisky’s aan die grote ronde tafel. We beginnen met Horstman Rood. ‘Ik noem dit echt een ladies whisky,’ vertelt Johan. Na wat genip en gefluister is iedereen het erover eens: dit is een hele lichte en toegankelijke whisky. Een blokje oude kaas maakt het af. Joep van 3Whiskyteers zegt: ‘Hij is héél toegankelijk.’

En toch lijkt iedereen daarna hetzelfde te denken: leuk zo’n graanwhisky, maar we komen toch voor de oudste whisky van Nederland?! De sfeer is dan ook formeel, mensen zijn afwachtend en Johan voelt dat feilloos aan. Want daarna vraagt hij iedereen zich voor te stellen. Hij wil weten wie deze mensen aan tafel zijn en wat ze in het dagelijkse leven doen, naast uiteraard genieten van een mooie dram.

Als er gezegd wordt dan whisky is om van te genieten en niet te zuipen, roept Joep: ‘Whisky niet om te zuipen? Dit is een leermoment. Wat zeg je nou?!’ En hoewel alles puur wordt gedronken, is het ijs dan toch echt gebroken. Mensen lachen en vermaken zich. Dit is een zeldzaam mooie zaterdagmiddag.

Zodra de volgende whisky ingeschonken wordt en er stokbroodjes zalm op tafel komen, begint ook Johan zich als een vis in het water te voelen. De Horstman Blauw stroomt door het bloed van de aanwezigen en dan gebeurt er iets magisch wat zo vaak gebeurt op dit soort momenten: whisky verbindt.

Iedereen praat en lacht en ook Johan weet te ontspannen. Als uiteindelijk de 28-jarige single malt whisky als crème de la crème geserveerd wordt, met pure chocolade, is iedereen pas écht onder indruk. Al is het soms lastig onder woorden te brengen wat er precies geroken en geproefd wordt?

Iedereen neemt hier rustig de tijd voor. Woorden blijven in de lucht hangen als mooie herinneringen: ‘fruit’, ‘kruidig’, ‘vanille’, ‘het vat overheerst niet’ en ‘erg lekker’. De mooiste anekdote komt van Maarten Scholten: ‘De whisky gedraagt zich als een kameleon en heeft alles in huis net zoals Johan. Er zijn allerlei lagen, maar de drank wordt niet té complex.’

De whisky wordt duidelijk goed ontvangen en Johan lacht uitbundig. De druk is van de ketel. En daarna volgen er een paar uitzonderlijke mooie momenten. Al zeggen we daar slechts één ding over: What happens in Losser, stays in Losser.

Foto's: Theo Weber en 3Whiskyteers.