Hoe de passie voor graan ontkiemde tot een grain forward whisky van Distilleerderij de Bronckhorst

Wist je dat graan een rustgewas is? En dat bijzondere graansoorten die niemand anders heeft in de Nederlandse achterhoek voor bijzondere whisky zorgt? Duik met ons in het Nederlandse terroir, liefde voor graan en een droom die op het land ontstaat in het verhaal van Distilleerderij de Bronckhorst in deze Distilleerderij Donderdag.

Als je op de boerderij geboren wordt, dan maak je al vroeg kennis met de belangrijke aspecten van de aarde, gewassen, dieren en de invloed van de omgeving op… zo’n beetje alles. Dat is ook wat bij Erik Legters, meesterdistilleerder bij Distilleerderij de Bronckhorst, gebeurd is.

Hij groeit op het platteland op met een opa die altijd graan heeft staan. De liefde voor graan is dus eigenlijk met de paplepel ingegoten. Hoewel die liefde er al vroeg is, duikt Legters nog niet meteen in een onderneming die iets met graan doet.

Hij gaat talloze beroepen af, waaronder een als ambtenaar van de gemeente. Intussen heeft zijn vader ook een eigen onderneming. Daardoor komt ook die kant van het leven vlak voor Legters neus voorbij. Vaderlief levert allerlei spullen aan de landbouwbedrijven, van akkerbouwers tot boeren.

Als de Achterhoeker uit Halle ongeveer 38 is, besluit hij het roer om te gooien. Hij gaat zijn eigen onderneming opzetten. Maar wat?

Een advertentie uit Schotland in een vakblad grijpt ineens zijn aandacht. De vraag die daarin gesteld wordt is wie er graan zou willen verbouwen voor de whisky industrie.

Legters heeft ineens een plan: grond huren en graan inzaaien. De kennis heeft hij al paraat door zijn verleden en door diverse opleidingen. Met de liefde voor bijzondere granen zit het dankzij zijn jeugd ook goed en via zijn vader kan er van alles geleverd worden wat hij nodig heeft.

Als het graan om in te zaaien eenmaal binnen is blijkt dat het om verschillende rassen gaat die soms heel bijzonder zijn. Legters vindt het ontzettend interessant en langzaam begint er wat te borrelen. Op een dag houdt hij een inspectieronde door de graanvelden.

Een aantal schuren achter de woning moet nog altijd gerenoveerd worden. Alsof er iemand een idee in zijn oor fluistert weet Legters ineens welke taak hem te wachten staat.

Legters besluit zijn plannen te wijzigen. Nu heeft hij dus graan, maar van mouterijen is in die tijd nog geen sprake. Althans dat denkt hij, want ineens hoort hij dat er toevallig een mouterij opent in de buurt.

Hij raakt in gesprek met de eigenaar en vanaf dat moment heeft Legters een mouterij om zijn graan te vermouten. Van een distilleerderij is dan nog geen sprake.

De distilleerder in spé gaat naar de opleiding in Hasselt om de kneepjes van het distilleren te ontdekken. Intussen komt ook zijn ketel binnen en vanaf dat moment kan hij met de praktijk beginnen.

Als het graan klaar is, oogst Legters het volgens de principes die hij van jongs af aan geleerd heeft. Daarbij is er aandacht in overvloed voor de grond. Er wordt iets uitgehaald, maar hij wil ook iets teruggeven aan de natuur. Het terroir is belangrijk voor de smaak van het graan dat op zijn beurt belangrijk is voor de smaak van de whisky. Het moet dus hersteld worden na gebruik.

De grond wordt gevoed met mest van een speciaal koeienras: Dahomey koeien uit Afrika. Legters houdt de zeldzame koeien op zijn land en besluit ook dat zijn whisky de naam van de dieren zal dragen. Al duurt het nog een hele tijd totdat de eerste whisky het levenslicht ziet.

De aandacht die Legters voor de grond heeft, heeft hij ook voor het proces van het distilleren. Alles moet kloppen. Er wordt in kleine batches gestookt en volop geëxperimenteerd met oude granen en het beslag. Niemand anders heeft de beschikking over deze graansoorten die Legters gebruikt. Dit is dan ook het best bewaarde geheim van de meesterdistilleerder en een van de belangrijkste onderdelen van zijn whisky's.

Na enkele jaren is de eerste Dahomey Grain whisky een feit. De whisky is gestookt met zeldzame granen die alleen Legters tot zijn beschikking heeft en heeft gerijpt in ex-bourbonvaten. Daarna is de single estate whisky gebotteld op 61 procent alcohol by volume (ABV).

De smaak bestaat uit wine gums, bruinbrood, zoethout, vanille en een klein pepertje die voor een smaakvolle kick zorgt. Legters is niet de enige die blij is met de whisky, want de fles wint direct goud tijdens de World Whiskies Awards van 2022. Eindelijk is er wat erkenning voor grain whisky, een redelijk ondergewaardeerde whiskysoort volgens Legters.

De distilleerderij blijft na de award niet rustig achterover zitten en start ook geen marketingcampagne op om zijn merk breed te lanceren. Daarvoor is de tijd nog niet rijp. Hij besluit nog even onder de radar te blijven, totdat er meer whisky is. Bovendien was zijn eerste whisky vrijwel direct uitverkocht.

Het is bijna tijd voor nieuwe whisky van Distilleerderij de Bronckhorst. Naast de Dahomey Single Estate Grain whisky is er namelijk een duo aan Nederlandse grainwhiskies op komst die het Nederlandse terroir ademen:

Deze whisky's zijn de eerste twee onderdelen van een exclusieve trilogie die het 10 jarige bestaan van de distilleerderij markeren. Als je de Nederlandse stokerij nog niet kent, dan gaat dat ongetwijfeld snel veranderen. Steeds vaker zal Distilleerderij de Bronckhorst op festivals en evenementen te zien. Daarnaast worden er regelmatig proeverijen in de distilleerderij georganiseerd.