Column: Stop en proost - de memento mori-wijsheid in elke dram

Wie een willekeurige slijter binnenloopt, ziet vooral prachtige dieren, deftige designs en Schotse valleien op diverse flessen whisky staan. Maar er is een aparte, duistere niche die het anders aanpakt. Flessen die niet teruggrijpen naar de romantiek van glooiende heuvels, maar naar de dood.

Want wist je dat er diverse flessen whisky zijn die een doodshoofd op een fles hebben staan? Denk aan Sea Shepherd Islay, Dead Island, Smokehead, St. Kilian Grave Digger, Whisky of Voodoo – The High Priest, en zelfs een klein plaatje op The Sexton fles. Ze delen allemaal één ding: een doodshoofd als signatuur.

Waar komt die fascinatie voor schedels vandaan?

De schedel is een eeuwenoud symbool. In de middeleeuwen sierde hij kloostercellen en schilderijen als herinnering aan de sterfelijkheid van de mens: memento mori, oftewel gedenk te sterven. Het idee was dat je pas écht bewust leeft, als je de dood onder ogen durft te zien.

Een fles whisky met een doodshoofd doet iets soortgelijks. Het is een passie in een glas, een product dat jaren heeft mogen rijpen. Het is vaak een uitnodiging om te drinken, maar tegelijk een waarschuwing: het leven is eindig, geniet er nú van. Of moeten we waarschuwen? Stiekem is alcohol namelijk helemaal niet gezond voor het lichaam.

Daar gaan we het nu niet over hebben. Waar we het wel over gaan hebben, is marketing. Een fles met een schedel valt op in het schap, waar zoveel andere etiketten keurig en voorspelbaar ogen.

Merken als Smokehead en St. Kilian Grave Digger lenen hun esthetiek direct uit de rock- en metalwereld, waar doodskoppen symbool staan voor vrijheid, rebellie en een vleugje gevaar. Je drinkt geen doorsnee dram, maar eentje met attitude. Het heeft een ruig randje.

Bij een merk als Whisky of Voodoo krijgt de schedel een rituele lading, zeker met alleen al de naam van het merk. Het gaat hier minder om stoere rock-iconografie en meer om het magische, het occulte.

En wat te denken van de ET 51 Premium Canadian Whisky? Deze fles wordt een talisman, een kleine ceremonie in de huiskamer. Elke slok lijkt je dichter bij grens van leven en dood te brengen.

Uiteindelijk verbindt deze flessen meer dan hun grafische stijl. Ze herinneren ons eraan dat whisky nooit alleen maar alcohol is.

Het is cultuur, symboliek en soms ook filosofie. Misschien is dat de verborgen reden dat zoveel distilleerders een schedel durven afdrukken: niet om de dood te verheerlijken, maar om ons eraan te herinneren dat juist vergankelijkheid het leven en de dram in je glas betekenis geeft.

Dus hef je glas, kijk de schedel in de ogen, en fluister zachtjes: memento vivere. Gedenk te leven.