Lisanne van Kalkwijck Distillers over whisky: ‘Ik heb een echt geurgeheugen'

Je moet Christian Broekhuizen (34) en Lisanne Benus (33) van Kalkwijck Distillers geen vragen stellen over wie ze graag eens hun whisky willen laten proeven, want dan gniffelen ze wat. ‘Daar zijn we te nuchter en Twents voor.’ Wél vertellen ze met passie over hun stokerij waar prachtige likeuren, genever én whisky gemaakt wordt.

Kalkwijck Distillers zit gevestigd in Vroomshoop, in Twente. Het familiebedrijf wordt gerund door Lisanne en Christian die lief en leed met elkaar delen. Ze zijn met elkaar getrouwd en hebben samen twee kinderen, maar zijn ook continu in de weer met Kalkwijck Distillers. Het klinkt bijna als een droombaan om non-stop met alcohol bezig te zijn. Christian straalt het plezier van zijn werk volop uit, daar bestaat zeker geen twijfel over. Maar na een dag continu drank geroken te hebben, zegt hij wel lachend: ‘Ik ga vanavond echt geen whisky inschenken.’

We praten met elkaar over het ontstaan van Kalkwijck Distillers, de nieuwe batch van Eastmoor whisky, de open dag die deze week op het programma staat en het geurgeheugen van Lisanne. In de omgeving is de distilleerderij vooral bekend van allerlei likeuren en ook genever. ‘Whisky kwam eigenlijk pas later’, vertelt Christian. Toen Lisanne begon met Kalkwijck Distillers (2009, ze was pas 19, red.) wilde ze eerst wat doen met een drankje dat al in de familie zat en ver teruggaat naar de tijd van Napoleon.

‘De Kozakken zaten vroeger achter Napoleon aan, die zich snel moest terugtrekken. En ze zijn ook in het dorp hier verderop geweest waar familie woonde. In een waarschijnlijk regenachtige koude nacht zijn die Kozakken overal aan gaan bonken met “Kunnen we ergens onderdak krijgen?” en toen is de wodka die in de veldfles zat gemixt met de kruidenlikeur van de familie,’ legt Christian uit. Dat is het begin geweest van de Kozakkenruter, het eerste drankje van Kalkwijck Distillers en tevens het meest verkochte drankje van de stokerij. De kruidenlikeur werkt bijna helend.

Sindsdien zijn er meerdere likeuren op de markt gekomen en genever. Het bedrijf adverteert op haar eigen website met de woorden ‘single estate’. Christian geeft uitleg: ‘Alles komt van het eigen land, de gerst, de rogge, de korrelmaïs. (…) We waren de eerste landbouwstokerij. Ik weet nog dat Lisanne op een geneverfestival is geweest met mijn schoonvader en dat ze op onderzoek gingen. Ze wilden weten of de makers wisten waar eigenlijk genever van werd gemaakt en dan niet per se het woordje graan, want dat weten we wel. Maar wat voor granen en wat voor ras bijvoorbeeld? Dat kon eigenlijk helemaal niemand ons vertellen. Dat is wat ons betreft de basis van een drank, dát doen we als akkerbouwer.’

Sinds 2014 is Kalkwijck Distillers actief bezig met whisky en dat verloopt goed. Recent is Higgledy Piggledy whisky uitgekomen en later deze week is de release van Eastmoor batch no. 9. Christian heeft na de geboorte van hun eerste zoon Max, in 2018, zijn baan als accountmanager opgezegd om Lisanne fulltime te helpen met de distilleerderij. Er is een duidelijke taakverdeling. Zo houdt hij zich meer bezig met de beslagen, het roerwerk en vaten vullen, terwijl Lisanne volop bezig is met haar neus. Een belangrijk goed. 'We zeggen weleens tijdens rondleidingen (die het bedrijf ook geeft, red.) “Daar komt de neus binnen.”'

De manier waarop Christian praat over Lisanne is zoals een whisky fan praat over goede godendrank: vol passie en iets wat je moet koesteren. Daarbij is whisky maken, ondanks een hoop theorie dat nodig is, toch ook wel een lastig proces. ‘Toen we begonnen kwam er een distillaat uit de ketel en dan ga je bijvoorbeeld trekken met bepaalde kruiden en dan kun je dat eigenlijk nog wel een beetje sturen,’ legt Christian uit.

Met whisky is dat een ander verhaal. ‘Je kunt natuurlijk de gist uitkiezen. Je kunt de manier van inmaïsen aanpassen. Maar als een distillaat uit de ketel komt, kun je met je neus veel stofjes onderscheiden, maar maakt een vat het wel af. Daar heb je bijna geen invloed op. En dan komt het blenden.’ Hij vertelt over Lisanne en hoe ze verschillende vaten bij elkaar zoekt. ‘Natuurlijk heb je daar wat theoretische kennis bij nodig, maar het is voornamelijk een gevoel en een reukvermogen. En het vermogen om ook iets samen te stellen.’

Lisanne beaamt dit door uit te leggen dat een vrouw beter ruikt dan een man. ‘Vrouwen kunnen nog iets verfijnder ruiken; het fingerspitzengefühl er iets beter uithalen dan een man. Ik heb echt een geurgeheugen. Als ik iets ruik, refereer ik eigenlijk direct aan een omstandigheid of geur die ik in het verleden heb geroken.’

Nu staat batch no. 9 van Eastmoor op het programma. Inmiddels zijn er al 8 batches Eastmoor uitverkocht en wéét Lisanne dat ze wel serieus genomen wordt, al is zo’n release altijd wel spannend. Aan de ene kant denkt ze dat het wel goed komt, aan de andere kant zijn er zenuwen aanwezig, zoals bij elke release. Niet nodig zou je zeggen, want Kalkwijck Distillers timmert al jarenlang hard aan de weg. ‘Je maakt iets en je wilt die bevestiging hebben dat mensen het goed vinden. Wij vinden het top. Alleen je maakt iets voor de consument. Daar doe je het voor. Als de consument bij me komt, de whisky geproefd heeft en zegt "Goh Lisanne, dat is een lekkere whisky." Ja, dan ben ik tevreden.’

Dus nuchtere Twent of niet: zenuwen horen er toch een beetje bij. Naast de Eastmoor is recent de verkoop begonnen van Higgledly Piggledy. Een whisky waarbij Kalkwijck Distillers eigenlijk laat zien hoe goed het bedrijf om kan gaan met veranderende omstandigheden. ‘Je hoort natuurlijk heel veel over hoe akkerbouw moet veranderen. Dat gaat voornamelijk natuurlijk over vee, maar akkerbouw moet ook voor een deel veranderen. Er wordt gepraat over vanggewassen om stikstof op te nemen en noem maar op. Eén van die vanggewassen is rogge. Rogge kun je ideaal gebruiken voor bijvoorbeeld een rogge whisky. Dus als je toch verbouwt, kun je net zo goed hier op de stokerij zorgen dat je het verbruikt,’ legt Christian uit.

Een whisky waar overigens een mooi verhaal achter schuilt. Al is het échte paradepaardje de nieuwe Eastmoor, waarmee heel stiekem ook voor een iets makkelijkere naam is gekozen. ‘Stel dat je ooit de grens over gaat, is Eastmoor wel makkelijker uit te spreken voor bijvoorbeeld een Italiaan,’ lacht Christian. Dus die ambitie is er zeker, al droomt hij ook over een succesvolle internationale genever.

Het duo geniet zichtbaar van elke positieve reactie, wat regelmatig gebeurt in Nederland. Zo vertelt Lisanne dat er eens iemand op een festival naar haar toe kwam om te vertellen dat de lekkerste whisky op haar stand stond. ‘Dat is waanzinnig, terwijl alle grote merken daar dan staan. Voor een kleine stokerij uit Nederland... en dat mensen die avond de lekkerste whisky bij jou hebben geproefd. Dat doet me dan wel goed,’ zegt Lisanne. Het zijn grote stappen voor iemand die ooit -geloof het of niet- alleen maar gezien werd als promomeisje. Ze was piepjong, slechts 19 toen ze met Kalkwijck Distillers begon, maar nu niet meer weg te denken uit de whisky-industrie. 

Christian vertelt op zijn beurt dat hij onlangs iemand in hun winkel had die een Moederdagcadeautje kocht. ‘Ik schat hem een jaar of 20 of 21. En toen ze een cadeautje gekocht hadden, keek hij naar boven en zei hij tegen zijn vader “Ik denk dat ik zo’n Eastmoor ook meenemen." Dat is toch het mooiste wat er is?' glundert hij.

Beiden kijken dan ook erg uit naar de open dag van aanstaande zaterdag (20 mei); een dag waar van alles te doen is.

Favoriete whisky: Macallan uit 1976 (Lisanne) en ' omdat dat ons geboortejaar is' (Christian)
Aantal glaasjes whisky per week: 'Onder de 1' (Christian). ‘We proeven heel veel’(Lisanne) ‘Maar whisky drinken heel weinig’ (Christian)
Leukste fles whisky in bezit: Cuban selectie van Balvenie (Christian)
Duurste whisky ooit gedronken: Macallan uit 1976  voor Lisanne. ‘Ik heb hem niet gehad, zat natuurlijk weer thuis op de kinderen te passen,’ grapt Christian.
Whiskyland om in de gaten te houden: Nederland (Christian)
Whisky die je zelf had willen bedenken: 'Die hebben we al bedacht. De grain serie. Daar zijn er niet veel van in Nederland’ (Lisanne)
Smerigste whisky ooit gedronken: 'Smerig bestaat niet. Het is niet je smaak.’ (Lisanne). ‘Smerig bestaat bij ons niet’ (allebei)

Meer interviews lezen? Bekijk dan ons overzicht.

Foto's: Rosemijn Broekhuizen