Distilleerderij Donderdag: Bij The Glenrothes draait alles om water

In deze Distilleerderij Donderdag steken we de Noordzee over naar het nummer één whiskyland ter wereld: Schotland. Deze week bevinden we ons in het hart van de Speyside bij The Glenrothes distilleerderij.

Tussen de uitgestrekte valleien en glooiende heuvels in de Schotse Hooglanden, is er een speciale whiskyregio te vinden die de Speyside heet. Hier kronkelt de rivier de Spey door de groene natuur om uit te monden in een inham van de Noordzee, de Moray Firth. Het water van de Spey-rivier is zeer zuiver en van onberispelijke kwaliteit. Zou dit de grote hoeveelheid distilleerderijen van het levenswater in het Spey gebied verklaren?

Of de waterkwaliteit écht de reden is van de vele makers van de godendrank in de Speyside, kunnen we niet met zekerheid zeggen. Wel weten we dat genoeg zuiver water onmisbaar is voor de productie van whisky. Een van de distilleerderijen waar ze wel weten hoe ze water moeten gebruiken, is The Glenrothes. Vijf verschillende bronnen voorzien de productielijn van het zuiverste water uit de Speyside.

De belangrijkste waterbron van de Glenrothes is de Burn of Rothes die de distilleerderij van de pakhuizen scheidt. Samen met de Caperdonich Well, Pitillie Burn, Bruachill Burn en Ardcanny Spring zijn de plaatselijke bronnen en putten van onschatbare waarde, omdat ze The Glenrothes van uitstekend water voorzien. Het bronwater uit de Ardcanny Spring is zo zuiver dat het gebruikt wordt om het alcoholpercentage van whisky’s op vatsterkte te verdunnen naar drinksterkte.

Glenrothes is in 1879 opgericht door een grote groep investeerders met James Stuart en Co, bankiers Robert Dick en William Grant en tot slot advocaat John Cruikshank. Na de oprichting zijn er heel wat turbulente jaren verstreken voor de distilleerderij uit Rothes. Nog voordat de deuren open gingen, was het kersverse bedrijf al bijna failliet. De plaatselijke dominee William Sharp wist een stokje te steken voor het dreigende fiasco.

Met een grote inzamelingsactie kreeg Sharp genoeg geld bij elkaar om de bouw te voltooien. De gemeenschap in Rothes was de voorganger dankbaar voor alle werkgelegenheid die de kersverse distilleerderij bracht.

In de jaren na de opening veranderde Glenrothes meerdere malen van eigenaar. De Speyside distilleerderij werd zelfs omgedoopt tot Glenrothes-Glenlivet toen John Stuart in 1884 de leiding in het bedrijf nam. In 1887 veranderde de naam terug naar Glenrothes, maar nu met de toevoeging The ervoor. Dit gebeurde onder leiding van de nieuwe eigenaren William Grant en Islay Distillery Co.

Het mag duidelijk zijn dat het een roerige tijd was bij The Glenrothes en niet alleen als het gaat om de bedrijfsvoering. De Speyside distilleerderij kende heel wat rampspoed. In 1887 ontstond er een flinke brand in het gebouw van de mouterij die er toen nog was. Gelukkig kon de brand geblust worden en kwam het bedrijf erbovenop.

Zes jaar later was het weer raak toen een van de distilleerketels ontplofte met gigantische schade tot gevolg. De laatste tegenslag voor The Glenrothes speelde zich af in het jaar 1922. Door een brand in magazijn nummer één gingen er 2500 in vlammen op. Wederom redde het bluswater de distilleerderij van de ondergang. Het is een wonder dat de rest van de panden gespaard bleven en de productie hervat kon worden.

Het levensverhaal van The Glenrothes bleef grillig verlopen. De Speyside distilleerderij werd in 1999 door de Edrington Group gekocht van Highland Distillers.

Berry Bros & Rudd bleek ook een onmisbare schakel in de geschiedenis van The Glenrothes gebleken. De Londense drankenhandel kocht in 2010 de distilleerderij om zeven jaar en vele fantastische bottelingen later het bedrijf weer terug te geven aan de Edrington Group.

De Edrington Group besloot om het gehele kernassortiment in een nieuw jasje te steken, iets wat in de komende tijd plaats zal vinden. De kenmerkende bolvormig fles blijft daarbij behouden, maar het kernassortiment wordt een reeks aan verschillende jaartallen met een strak nieuw etiket.

Dit jaar is er een wel heel bijzondere fles van het levenswater uitgegeven. Het 42-jarige pronkstuk is de grote trots van meester whiskymaker Laura Rampling. Het is volgens whiskybase de enige botteling die in 2023 is uitgebracht. De 42 jaar oude The Glenrothes is een teamprestatie van landschap, visie en vakmensen.

Wanneer je op bezoek wilt om het werk van Rampling en haar team te bewonderen, moet je goed zoeken. The Glenrothes heeft geen bezoekerscentrum en niet eens een naambord aan de weg. Verstopt tussen bossen en een klein kerkhof, vind je toch het complex met de distilleerderij en zijn pakhuizen.

Het best bewaarde geheim van Rothes is of er een tour te volgen is door de productielijn en wat dit kost. Als je het zuivere bronwater en de sensationele whisky’s van The Glenrothes wilt proeven of de productie met eigen ogen wilt zien, zit er maar één ding op. Ga op een roadtrip naar Schotland en klop hard op de groene deuren van deze Speyside distilleerderij. Over die deuren is overigens nog een leuk feitje bekend, want deze waren tot vorig jaar knalrood. Die rode kleur vind je ook terug in de verpakking van The Glenrothes 42 whisky.