Erik Molenaar over eerste whisky: ‘Een beetje appelsap op sterk water'

Erik Molenaar van Kintra Spirits is al jarenlang werkzaam in de whisky-industrie. Hoewel hij een goede baan had en ‘rustig’ zijn pensioen had kunnen uitzingen bij de gemeente in Deventer, wilde hij een uitdaging. Nu, zoveel jaar later, staat zijn eerste whisky op de planning.

Misschien heb je Erik (51) weleens gezien op een whiskyfestival. Je herkent hem aan een flatcap en charmante uitstraling. Met een whisk(e)y in de hand denk je al snel: daar heb je onze eigen Thomas Shelby van Peaky Blinders. De link met Ierse whiskey is bovendien ook gelegd, want hij serveert regelmatig dranken van whiskymerken als Currach en McConnell’s. Al is er meer wat hij vertegenwoordigt.

Op de locatie in Deventer waar we hem treffen, zien we namelijk ook whiskymerken uit Schotland, gin uit Italië en mooie champagne uit Frankrijk.
De ruimte is groot en gezellig rommelig. Er staan veel opgeslagen vaten en in een hoekje staat Willemijn: de stookketel. Ze staat er wat verlegen bij, maar alle ogen zijn gericht op de whisky lancering van Erik later dit jaar.

Maar eerst gaan we terug naar het begin. Want waar is die liefde voor whisky begonnen?

‘Ik was 18 toen was ik voor het eerst in Schotland was. Toen liep ik de West Highland Way van Glasgow naar Fort William.’ Eenmaal aangekomen in een hotelbar werd Erik betoverd door Schotse magie. ‘Er was zo’n hele wand met whisky’s en dat intrigeerde. Daarvan dacht ik: hè wat is dat allemaal? Hoe kan dat nou zo divers zijn? Smaakt dat allemaal anders?’

Zijn eigen ervaring was niet per se heel denderend. ‘Niet heel bijzonder. Een beetje appelsap op sterk water, vond ik het.’

Tóch was de interesse gewekt na dat eerste glas Glenfiddich.

Sindsdien is hij nog vaak terug geweest in Schotland en sloeg de definitieve vonk over in 2009 ‘op Islay in een klein vakantiehuisje bij Caol Ila.’ Daar daar wist hij het zeker: Hij moest en zou iets doen met whisky. Er was namelijk maar één gedachte die hem bezighield: ‘Ik kan het alleen maar drinken, maar dat is niet goed voor me. Laat ik dan maar kijken of ik er ook wat anders mee kan.’

Erik was projectleider bij de gemeente in Deventer en was in eerste instantie niet van plan om van baan te veranderen. Hij zocht alleen een klein uitdaginkje en besloot met een startbudget een paar vaten te kopen, zodat hij zelf whisky's kon gaan bottelen.

Vijftien jaar geleden, benadrukt hij, zag de markt er heel anders uit dan nu. Nu zijn er veel partijen zelf whisky’s aan het bottelen en zijn de prijzen de pan uit gestegen. Toen was er bijna niemand die zoiets deed, zeker niet in Nederland. De enige anderen in Nederland die dit deden waren Van Wees met The Ultimate Serie, Bresser & Timmer met de Daily Dram en soms was er een slijter die zelf een vat kocht. Meer dan dit was het niet.

‘Je kon gewoon een distilleerderij bellen: “Hallo, kan ik een vat kopen?” en dan zeiden ze: “Eentje maar?”’ Hij glimlacht als hij eraan terugdenkt. ‘Dat was toen een hele leuke tijd om te doen.’

Dat het toen nog goed te betalen was, illustreert zijn verhaal over een Mortlach. Zo kocht hij ooit een single cask Mortlach. ‘Er zijn van die verhalen dat één op de honderd vaten van zichzelf geschikt is om zomaar te bottelen als single cask. De rest moet gewoon in een blend terechtkomen (…) dus je moet af en toe geluk hebben dat je weet wat je treft.’

Aan het vat dat hij had gekocht, moest nog wat gebeuren. ‘Dus toen heb ik een vat uit Spanje laten komen, een Oloroso sherryvat. Dat is naar Schotland verscheept. 'Toen is die whisky in dat sherryvat gestopt, nog anderhalf jaar en toen hebben we ‘m gebotteld. Toen had je dat Mortlach karakter er nog in, maar met een extraatje van die sherry rijping.’

Dat bottelen liep zo goed dat hij op een gegeven moment minder is gaan werken bij de gemeente en in 2016 besloot om zich helemaal op het ondernemen te gaan richten.

Hoewel dit prachtige verhalen zijn, staat het onafhankelijke bottelen voor Erik inmiddels op een laag pitje.‘ Ik vind met het aanbod wat er is, je weinig onderscheidend meer kan zijn. Dan zie je weer een Linkwood. Daar zit niemand meer op te wachten, sorry. Of dan zie je weer een grain whisky die gefinisht is op sherryvaten. Dat is de 100e editie die ik op die manier zie.’

Bovendien rijzen de prijzen de pan uit en is het financieel niet leuk meer, niet voor hem en ook niet voor de consument.

‘Ze moeten in Schotland wat verdienen, dan moet er aan het bottelen wat worden verdiend, dan moet de transporteur wat verdienen, dan moet ik wat verdienen, dan moet het etiket er nog op, dan moet er nog verzonden worden naar de winkels, dan moeten winkeliers wat verdienen en dan moet jij als consument nog zeggen: ‘Oh ja, dat vind ik nog een aantrekkelijke prijs om te betalen. En die balans is een beetje zoek.’

Zijn focus ligt dan ook op het importeren van mooie merken en die aan de man brengen. Currach, een whisky die experimenteert met zeewier, loopt bijvoorbeeld erg goed. ‘Dat staat in mijn top 3 best lopende producten.’

Hij schenkt dit en andere whiskymerken op festivals en geeft ook regelmatig proeverijen. Daar mag hij graag het ballontje doorprikken van ‘Schotse magie’.

‘Het is helemaal gericht op de Scottish Highlands en de romantiek daaromheen in de heuvels en het landschap in de geschiedenis (…) daar identificeren de mensen zich denk ik heel makkelijk mee. We willen ook allemaal dat beeld van die rustieke distilleerderij, verscholen in die heuvels van Schotland. En die ligt daar ook daadwerkelijk, maar dat daar een miljoenenconcern achter schuilgaat, dat snappen mensen niet helemaal.’

Zelf is hij iets minder bezig met marketing of een verkooppraatje houden. Hij houdt gewoon van dranken en mooie producten. Sterker nog, hij heeft nog niet bedacht hoe hij zijn eerste whisky op de markt gaat brengen. Die komt dit jaar uit, maar hij weet nog niet precies wanneer en zelfs de naam is nog niet definitief bepaald. Grappend zegt hij: ‘Rood, wit, blauw met een oranje wimpel erop.’

Het enige wat voor hem belangrijk is, is dat het een Nederlandse whisky is. ‘Ik denk dat we uit moeten kijken dat we de Schotten erg gaan imiteren, dat we heel erg gaan proberen om Schotse whisky na te maken. Je bent een Nederlandse distilleerderij, dus kies je eigen signatuur en doe wat jij mooi aan een product vindt. Ga niet Schotland in het klein nadoen, want dat lukt je toch niet.’

Toch willen we van Whisky Monkeys natuurlijk een tipje van de sluiter hebben en die krijgen we. ‘Ik heb gekozen voor ouwe Britse brouwgerst, waarbij het niet gaat om de opbrengst aan suikers uit die korrel, maar puur om smaak. Ik vind dat ik een mooi vol smaakvol distillaat al had en dat hebben we aangevuld met een een klein beetje chocolademout (…) die geven vooral smaak, koffietonen, mokka, pure chocolade.’

En voor een klein deel is lightly peated mout gebruikt om te proberen. De verwachting is dat er tussen de 300 en 350 flessen als eerste batch op de markt worden gebracht. Dit gebeurt onder de vlag Wagging Finger, wat valt onder Kintra Spirits.

De eerste whisky wordt dus later dit jaar uitgebracht. Tot die tijd kun je een proeverij bijwonen van Erik of hem spotten op één van de festivals later dit jaar.

Favoriete whisky: ‘De whisky van het moment is mijn favoriete whisky’
Aantal glaasjes whisky per week: Normaal 2, maar nu niets.
Leukste fles whisky in bezit:  Eigen gebottelde van Bruichladdich
Duurste whisky ooit gedronken: 36- of 38-jarige Glenury Royal
Whiskyland om in de gaten te houden: Spanje
Whisky die je zelf had willen bedenken: Currach 
Minst favoriete whisky: Alcoholvrije whisky whissin ‘te ranzig voor woorden’

Bekijk in dit overzicht al onze interviews.