Nederland kent inmiddels een heel aantal distilleerderijen. Onze grond en ons klimaat lenen namelijk zich prima om allerlei lekkers te stoken. Deze week gaan we naar Zuid-Twente, want daar is een whisky bijna klaar om de fles in te gaan. Deze week vertellen we je in Distilleerderij Donderdag meer over Twentse Ketels die werkt aan een peated whisky.

Voordat we het over de whisky gaan hebben, gaan we een paar jaar terug in de tijd. In 2018 begint Maarten jan Leppink namelijk aan een nieuw avontuur. Hij heeft al een tijdje een droom en hakt de knoop door: hij gaat aan de slag om zijn eigen distilleerderij op te zetten.

Voordat het avontuur van start gaat, moet er alleen wel flink wat aan voorbereidingen getroffen worden. Leppink heeft al flink wat ervaring met onder andere het ontwikkelen en mengen van vloeistoffen en de omgeving biedt van nature allerlei natuurlijke grondstoffen die zich lenen voor lekkere drank. Er groeit van alles in de omgeving, zoals jeneverbes Maar er is nog een plek nodig om te stoken en niet te vergeten moet er ook ergens gedestilleerd kunnen worden.

De Haaksbergenaar regelt een locatie in de Ster van Twente, ofwel Squaremountains (vrij Engels voor Haaksbergen) en een drietal mooi glimmende koperen distilleerketels die als basis dienen voor allerlei mooie dranken: The Dominator. Hoewel dit wellicht doet denken aan de bekende sciencefiction film met Arnold Schwarzenegger, is het een enorme koperen distilleerketel.

De enorme koperen distilleerketel is ruim twee meter hoog en heeft een inhoud van maar liefst 250 liter. Met The Dominator en de andere ketels in huis wordt er een start gemaakt met distilleren. De verschillende natuurlijke grondstoffen die Zuid-Twente biedt, zoals jeneverbesstruiken en allerlei fruitsoorten in de vele boomgaarden die de omgeving rijk is, worden daarbij door de stoker gebruikt.

Hiermee brengt Twentse Ketels ook meteen een ambacht terug naar Zuid-Twente, want daar ligt een rijke geschiedenis rondom turf.

In het Haaksbergerveen is namelijk lange tijd veen gestoken voor turfwinning. De omgeving was ooit een en al veengrond, iets wat tegenwoordig een stuk minder het geval is. Inwoners van Haaksbergen staken onder andere veen om het vervolgens te verkopen of om te gebruiken als brandstof voor ovens.

De rijke veengronden lagen alleen niet in de dorpskern. Er moest een reis voor afgelegd worden naar Siberië. Dit gebied lag op een ruim een uur loopafstand van het dorp. Het veen werd uiteindelijk gedroogd en kon daarna gebruikt worden om op te koken.

Uit deze tijd stammen ook veel oerrecepten, waarvan Leppink er een aantal gebruikt voor zijn dranken. Dat gebeurt niet onder één, maar onder twee labels. Twentse Ketels en Squaremountains. Onder het eerste label vind je verschillende dranken zoals Twentse Ketels Oude Jenever (ongelagerd), Disselhoond Jenever (gelagerd) en De Vrolijke Boer jenever die een basis van turfgerookte mout heeft. Een andere drank die Twentse Ketels stookt kent een oorsprong die iets verder uit de regio ligt. Boekelose Yacón Gin kon namelijk van oorsprong uit het Andersgebergte. De Yacón-wortel wordt ook verbouwd in Boekelo en daarmee heeft Twentse Ketels vervolgens een zoete gin gestookt.

Ook onder Squaremountains is tal van dranken verschenen. Flessen met een vierkant Squaremountains label die je bij slijterijen kunt vinden zijn onder meer Genever en Vodka. Daarnaast is onder dit label ook een aantal spirits uitgebracht van een zes maanden oude single malt spirit tot een 18 maanden oude Laphroaig spirit.

Met al deze dranken begon het avontuur van Leppink alleen niet. Het doel was om een whisky te stoken en dat is ook gebeurd. In 2020 gingen de eerste twee distillaten het vat in: eentje kwam in een Frans eikenhouten vat terecht en de ander in een ex-port vat.

Nu, drie jaar en een beetje later, is het bijna zover: de eerste Haaksbergse Peated whisky komt eraan. De naam voor het levenselixir is Squaremountains Peated Whisky. De tasting notes zijn op het moment van schrijven nog niet bekendgemaakt, maar uit de naam mag je al opmaken dat er een vleugje turf in de proefnotities voorbij zal komen.