Whisky is 'giftig spul' maar we hebben ons aangeleerd dat het gezellig is

De ene keer word je 's ochtends wakker met een bonkend hoofd en de andere keer heb je nergens last van, zelfs na een avond borrelen. Dit verschil in ervaring na het drinken van alcohol kan op verschillende factoren teruggevoerd worden.

Alcohol is bekend om zijn negatieve impact op de gezondheid, wat kan leiden tot onder meer kanker, hart- en vaatziekten en diabetes. De Gezondheidsraad adviseert daarom om niet te drinken of niet meer dan één glas per dag aan te houden.

Toch houden weinig mensen zich aan dit advies, zeker niet op drukke terrassen in het mooie weer of tijdens feestjes en borrels. 'We zijn ons ervan bewust dat het giftig spul is, maar hebben onszelf aangeleerd dat het gezellig is en dat we niet zonder kunnen,' zegt Sigrid Sijthoff, arts en eigenaar van verslavingsinstelling Kick your Habits.

Een kater, legt Kees Kramers, internist-klinisch farmacoloog aan het Radboud UMC, uit, is een optelsom van drie effecten van alcohol: ontsteking van het maagslijmvlies, uitdroging door het afremmen van het antidiuretisch hormoon, en de aanmaak van acetaldehyde, een stofje dat toxische effecten kan hebben. Deze factoren kunnen leiden tot misselijkheid, pijn, een opgeblazen gevoel, uitdroging en een snelle hartslag.

Hoewel deze effecten kunnen optreden, betekent dit niet dat je altijd een kater krijgt. De opname en afbraak van alcohol worden beïnvloed door verschillende omstandigheden zoals wat je gegeten of gedronken hebt, de inhoud van je maag en het gebruik van medicijnen, aldus Arnt Schellekens, hoogleraar verslaving aan het Radboud umc.

Dit proces, de kinetiek genoemd, bepaalt hoe snel alcohol uit je lichaam verdwijnt. Overigens kan je de afbraak van alcohol niet versnellen; je lever doet een uur tot anderhalf uur over de afbraak van een standaardglas alcohol.

Ook je mentale gesteldheid speelt een rol. Kramers benadrukt dat de hoeveelheid zuur die je maag produceert en de hoeveelheid water die je drinkt naast de alcohol invloed hebben op hoe je je de volgende dag voelt. Het drinken van voldoende water kan helpen om het vochttekort tegen te gaan. Daarnaast kunnen genetische factoren, zoals bij Aziaten die acetaldehyde minder goed afbreken, bijdragen aan de ernst van de klachten.

Niet alleen de fysieke, maar ook de psychologische effecten van alcohol spelen een rol. Hoe je je mentaal voelt, je verwachtingen, en de context waarin je alcohol drinkt (bijvoorbeeld alleen of in een drukke omgeving) kunnen het verschil maken. 'Zit je lekker in je vel, heb je minder last; zit je er slecht bij, dan komen de klachten harder binnen,' zegt Kramers.