Distilleerderij Donderdag: De Tút maakt een oerfriese whisky

Je hoort het vaker in deze rubriek: liefhebbers van drank die aan de slag gaan met een eigen merk. Zo gingen Jelle Sixma en Pat Zijlstra samen aan de slag om in Friesland hun eigen drank te stoken onder de naam De Tút. Tegenwoordig gebeurt daar iets bijzonders dat wij bij Whisky Monkeys natuurlijk kunnen waarderen: er wordt namelijk een whisky gestookt .

In het noorden van ons kikkerlandje loopt tussen de wateren Burgumer Mar en De Leien een rivier genaamd de Lits. Iets verderop worden diverse lekkere dranken gestookt bij De Tút van Eastermar in Sumar. De naam van de distilleerderij is opmerkelijk. Tút is namelijk het Friese woord voor kus. Vrij vertaald krijg je dus de Kus van Eastermar. En dat is natuurlijk een ontzettend toepasselijke naam voor een distilleerderij die aan mooie en lekkere drank werkt.

De Tút zette haar eerste stappen in de wereld van drank met een likeur. In 2014 verscheen er een blauwe bessenlikeur die geteeld was van eigen bessen. Hierna volgden nog andere smaken, zoals een pruimenlikeur en een bierenbitter, allemaal met ingrediënten die van oorsprong Fries zijn. Maar het kriebelde bij Sixma en Zijlstra, als whiskyliefhebbers- en verzamelaars. Vanaf 2014 werd er dan ook geëxperimenteerd met het levenselixir: whisky.

Inmiddels ligt er een heuse Single malt whisky te rijpen bij De Tút. Dit moet de eerste Oerfrysk whisky worden. Deze is gemaakt van een mix van Oergerst, van bestaande zomergerst en een bestaande wintergerst. In januari 2020 kwam de koperen ketel van 150 liter en in juli kon het stoken al beginnen. In september van datzelfde jaar ging de eerste whisky in spé op het vat, een bourbonvat om precies te zijn. Het volgende vat, een sherry PX-vat, en het derde vat van Amerikaans eiken, stonden toen ook al klaar om gevuld te worden.

Intussen zat De Tút niet stil, want er werd op het strand gejut naar zeewier en meer. Om zoveel mogelijk uiteenlopende, maar vooral lekkere whisky’s te maken, is er flink geëxperimenteerd. Uiteindelijk zijn er tussen het eerste vat en september 2021 elf vaten gevuld die flink uiteen lopen. Zo zijn er inmiddels meerdere Oloroso, bourbon en sherry vaten gevuld. De Tút gebruikte zelfs een 50 jaar oud Palomino vat, dat straks voor een whisky met warme en krachtige aroma’s moet gaan zorgen.

De ontwikkeling van deze whisky’s gaat gestaag en er worden al aangename tasting notes ontwikkeld. Toch moeten we nog even op deze whisky’s wachten. De minimale tijd dat whisky moet rijpen is natuurlijk drie jaar en een dag, dus dat duurt nog even. In de tussentijd deelt De Tút alle ontwikkelingen via haar website. Daar kun je namelijk niet alleen terecht voor een uitgebreide tijdlijn, maar ook alle ins en outs over het Oerfrysk whisky proces lezen in de verschillende blogposts die de website rijk is. 

Voor de eerste Oerfrysk whisky van distilleerderij De Tút is er inmiddels een teller verschenen op de website. Deze telt af naar 1 september 2023, wanneer het tijd is om de eerste whisky te gaan bottelen. De certificaten kunnen al gekocht worden!