Deze week reizen we af naar het Schotland van 1897. In dat jaar wordt namelijk de
Speyburn
Distillery opgericht in een race tegen de klok. Reis mee door de tijd en ontdek
hoe dit whiskyverhaal zich precies ontvouwt.
Een verjaardag om niet te vergeten
In 1897 krijgt John Hopkins, de geestelijk vader van
Speyburn
Distillery een idee in zijn hoofd dat zal leiden tot een unieke nieuwe
distilleerderij in Speyside. In dit jaar viert Koning Victoria van het Verenigd
Koninkrijk haar diamanten jubileum en daarom wil Hopkins wil iets bijzonders doen.
Hij is vastbesloten om een whiskydistilleerderij op te
zetten en een eerst spirit te stoken. Op die manier kan hij een whisky
uitbrengen met het jaartal van het diamanten jubileum erop.
De bouw van een distilleerderij is alleen niet iets wat even
tussendoor gebeurt en dat geldt al helemaal voor het stoken van whisky. Hopkins
wordt voor gek verklaard en zijn missie krijgt de stempel ‘onmogelijk’.
Een schets als geen ander
Hopkins twijfelt niet aan zijn plan en begint met zoeken
naar een geschikte plek. Hij kiest uiteindelijk voor een plek in de beboste
omgeving rondom de rivier de Spey. Het water van deze rivier is namelijk
ongelooflijk zuiver en dat is belangrijk voor zijn whisky.
Alleen de kleine plek waar Hopkins wil bouwen is niet zo
makkelijk. Daarom wordt architect Charles C. Doig ingeschakeld. Hij moet de
plek van de distilleerderij beoordelen en een stokerij ontwerpen die daar past.
Doig komt uiteindelijk met een plan voor een whiskyfabriek
die niet de breedte, maar de hoogte in gaat. Het is een uniek ontwerp met drie
verdiepingen, gelaagde droogvloeren waarop gerst gemout kan worden én een
pagodedak dat hoog boven de bomen uitkomt.
Aan de stok met de weergoden
De bouw van de distilleerderij
begint vrij snel, want er is tenslotte een krappe deadline. Het is
nog steeds niet waarschijnlijk dat die gehaald wordt, maar Hopkins heeft zich voorgenomen
om in november te gaan stoken.
Alleen dan steken er problemen de
kop op. Het weer zit tegen en er ontstaan bouwproblemen. Het zijn allemaal
vertragingen die de distilleerder in spé niet kan gebruiken. Uiteindelijk
krijgt Hopkins het met flink wat doorzettingsvermogen voor elkaar om in december de
ketels operationeel te hebben.
De distilleerderij is dan nog
verre van compleet, maar de tijd dringt. Het is hartje winter, maar Hopkins
stookt de ketels van Speyburn Distillery op terwijl er nog geen deuren of ramen
in zijn distilleerderij zitten.
Het is niet makkelijk, gezien er
ook nog een zware sneeuwstorm overtrekt. Met een dikke winterjas, sjaals en
handschoenen aan worden de weergoden getrotseerd en druppelt de eerste spirit
uit de ketels.
Op de valreep
Op de laatste dag van het jaar is
het onmogelijke gelukt. Het eerste vat van de Speyburn Distillery is helemaal gevuld.
De spirit wordt snel naar het magazijn gebracht om te rijpen. De mannen achter
dit vat hebben ineens niet alleen het jubileum van de koningin om op te
proosten, maar ook een bijzondere eerste whisky.
Hopkins en zijn team bouwen in de
jaren na de opening rustig verder om de distilleerderij af te maken. Er komen
ramen en deuren en er wordt meer spirit gestookt. Het merk groeit langzaam in
populariteit, maar Hopkins is er wel een beetje klaar mee.
Hij verkoopt Speyburn Distillery
in 1916 aan The Distillers Company Limited (tegenwoordig van Diageo).
Van whiskymaker tot artilleriehok
De jaren verstrijken langzaam als de distilleerderij rustig doorstookt. Alleen dan breekt in 1939 de Tweede
Wereldoorlog uit. Speyburn Distillery moet gedwongen haar deuren sluiten en verandert
in het thuishonk van de artillerie. Dit duurt tot 1947.
Na de oorlog gaan de deuren van de
distilleerderij als vanouds weer open. De geur van soldaten en oorlog maakt plaats voor de geur van whisky. De distilleerders stoken de ketels weer op en de eerste spirit druppelt door de spirit safe.
De jaren erna volgen verschillende
vernieuwingen met als grootste aanpassing het verdwijnen van kolen om de ketels
op te stoken in 1962. Speyburn Distillery schakelt over op stoom.
Een stukje Schotse geschiedenis
Slechts een korte periode na de herstart worden
ook de beroemde Galland-Henning Pneumatic drum maltings buiten werking gezet.
Die zijn tegenwoordig te bewonderen in de distilleerderij, gezien het een
stukje Schotse geschiedenis is.
We gaan door naar 1992 als
Speyburn Distillery nog een keer van eigenaar wisselt. The Distillers Company
Limited verkoopt de distilleerderij aan Inver House Distillers en dat pakt goed
uit voor de whiskymaker.
De jaren erna wordt de
distilleerderij namelijk verbouwd, met als resultaat dat er in 2014 uitgebreid
kan worden naar een dubbele capaciteit. Dat betekent meer spirit en dat leidt
tot meer whisky.
Een magische plek om te bezoeken
Tot op de dag van vandaag ligt de
Speyburn Distillery in het hart van de Speyside op dezelfde plek waar ooit een
groot bos de stokerij verstopte. Tegenwoordig is Speyburn Distillery niet meer zo
verstopt, al ligt er nog steeds een prachtige, bosrijke omgeving om de
whiskymaker heen.
Verder zijn de pagodedaken nog
steeds te bewonderen en is de distilleerderij open voor het publiek. Tijdens tours
en tastings wordt niet alleen dit bijzondere verhaal verteld, maar kan ook de
godendrank van Speyburn geproefd worden.