Distilleerderij Donderdag: Filliers is een familiestokerij die al eeuwen distilleert

In België wordt op verschillende plekken aan het gouden levenselixir gewerkt. Zo wordt er even voorbij Gent al ruim 16 jaar whisky gestookt bij Filliers Distillery. Het verhaal van de distilleerderij gaat alleen veel verder terug dan dat, naar de 19e eeuw.

Om precies te zijn gaan we naar 1869, een jaar waarin wereldwijd ontzettend veel gebeurt. Zo wordt er in dit jaar het Suezkanaal geopend waardoor een nieuwe handelsroute ontstaat, worden de houtdokken in de Antwerpse haven in gebruik genomen en stort de beurs in New York in ten gevolge van goudspeculaties (Black Friday).

In België wordt er in dat jaar grond aangekocht door Karel Lodewijk Filliers. Hij wil zijn landbouwbedrijf starten en heeft een mooie locatie op het oog in Bachte-Maria Leerne, iets ten zuidwesten van Gent. Het bedrijf van Filliers draait goed en al snel besluit zijn neef Kamiel FIlliers om op deze locatie ook te gaan stoken. Met de graansoorten die er in de zomer geteeld worden, stookt hij in de winter graanjenever.

Dat gaat prima, maar kan sneller. Kamiel Filliers besluit in 1880 om te moderniseren en een stoommotor te installeren. Het bedrijf kan hierdoor op een veel hoger tempo werken en sneller groeien. Het is in deze periode dat Filliers ook een officiële vergunning ontvangt om te gaan stoken. Het is daarmee een van de duizend stokerijen die een vergunning hebben en België van graanjenever voorzien.

Dit gaat jaren goed en in 1928 is het tijd voor een nieuw product: gin. Firmin Filliers komt met het idee om deze nieuwe drank te gaan stoken. Hiermee verbreedt hij het merk en maakt het direct een stuk commerciëler qua look en feel. Alleen de Tweede Wereldoorlog gooit, zoals deze dat bij veel distilleerderijen heeft gedaan, roet in het eten bij Filliers Distillery.

De Duitse troepen hebben koper nodig en besluiten brouwerijen en stokerijen te beroven van hun ketels. In een wanhopige daad heeft Filliers nog geprobeerd om de ketels in een zijtak van de nabij gelegen rivier de Leije te gooien, maar het mag niet baten. De Duitsers vinden het alsnog. Er wordt munitie van gemaakt om de geallieerden mee te bestoken. De maak van jenever, bier en andere drank ligt volledig op zijn gat.

Pas na de oorlog kan er gedacht worden om verder te gaan met stoken. Maar waarmee? Alles is gestolen en er is ook geen geld in kas om even nieuwe ketels te kopen. Filliers verkoopt daarom een deel van het land om zo toch door te kunnen starten.

Mondjesmaat wordt er weer gestookt, maar van de duizenden stokerijen is niet veel over. Het agrarische deel van Filliers wordt op dat moment ook opnieuw opgestart, maar uiteindelijk wordt er in 1960 besloten om dit juist weer af te gaan bouwen. Carlos en Louis Filliers besluiten om meer te gaan stoken en minder zelf te gaan verbouwen.

Op dat moment besloten de broers ook om te gaan werk met op hout gerijpte jenever. Er werd toen wereldwijd mee geëxperimenteerd en daarin ging Filliers graag mee met hun eigen vaten. Er wordt naar vatgerijpte drank ook gewerkt aan fruitjenever en likeuren, maar van de godendrank ontbreekt nog ieder spoor. Die komt pas aan bod in de 21e eeuw. Er wordt op de achtergrond wel al gestookt, maar pas in 2007 worden de eerste flessen gebotteld: Goldlys is de eerste whisky van de Belgische distilleerderij. Het is een dubbel gedistilleerde whisky die in bourbon vaten gerijpt heeft.

Voor meesterstoker Jan Filliers, meesterstoker en manager bij Filliers, een mooie primeur, maar jammer genoeg is dit wel de enige expressie die hij uitbrengt. In oktober 2008 krijgt de distilleerderij namelijk een enorme dreun te verwerken. Er is een zwaar busongeval geweest in het buitenland. Daarbij is de meesterstoker en manager dusdanig gewond geraakt dat hij overleden is. De distilleerderij valt stil en er hangt een zweem van verdriet in de lucht.

Uiteindelijk worden de werkzaamheden weer hervat en ten nagedachtenis van de meesterstoker wordt een stichting opgericht: het Fons Jan Filliers. Dit fonds zet zich in voor jonge verkeersslachtoffers.

Je jaren verstrijken en Filliers groeit gestaag door. Er wordt een nieuw rijpingsmagazijn gebouwd, waardoor de distilleerderij in een klap de grootste capaciteit (in het magazijn) heeft van de Benelux. Ook verschijnt er in 2016 de eerste roggewhisky van de Belgische stokerij. De naam Sunken Still verwijst naar de verstopte ketel tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Naast de Sunken Still whisky is er de afgelopen jaren veel vernieuwing bij Filliers. Het bedrijf, nog steeds in handen van de familie, heeft een nieuw type genever, dit keer doelbewust met een G geschreven. De reeks van deze drank varieert van jong tot oud en wordt geleverd in een glazen fles in plaats van een stenen kruik. Naast deze vernieuwing is er nog een uitbreiding op het terrein zelf. Er komen twee nieuwe stookketels. Deze zorgen er niet alleen voor dat er drie distilleerderijen op één terrein actief zijn (de genever, gin en whiskystokerij), maar ook dat er naast de roggewhisky’s van 5 en 8 jaar oud een nieuwe Single Malt whisky uitgebracht kan worden: de Filliers Single Malt whisky van 10 jaar oud.

Foto's : Filliers