Column: De opkomst van alcoholvrije ‘whisky’: hype of blijvertje?

Je ziet ze steeds vaker opduiken in de schappen. Flitsende etiketten, stoere namen, maar zonder alcohol. Alcoholvrije whisky is hot en iets wat misschien wel matcht bij warm weer. Maar is het ook goed?

Laten we eerst iets rechtzetten: wat in de winkel vaak wordt verkocht als ‘alcoholvrije whisky’, is technisch gezien geen whisky. Ons favoriete drankje moet namelijk rijpen in vaten en minstens 40% alcohol bevatten. Alles daaronder valt officieel buiten de definitie. We hebben dan eerder te maken met 'whiskyklonen' of misschien beter gezegd: whisky wannabe's.

Toch is het drinkgedrag van mensen aan het veranderen. Jongeren drinken bijvoorbeeld minder alcohol en dat is iets wat je merkt in de verkoop en in de schappen van winkels. Qua whisky maken merken dankbaar gebruik van deze verandering. Merken als Lyre’s, Loft House en Gnista mikken op de liefhebber die het whiskyritueel wil beleven zónder de kick van alcohol.

En dat snap ik ergens wel. Of je nu de Bob bent, zwanger, of gewoon geen zin hebt in een kater; het is fijn dat je iets in je glas hebt dat lijkt op het levenswater. Het is alsof je in gezelschap meedoet in plaats van als je een watertje bestelt.

Maar laten we eerlijk zijn: de meeste alcoholvrije 'whisky’s' smaken gewoon niet lekker. Ze missen warmte, complexiteit en een vettig mondgevoel. Ken je een diepe rokerige alcholvrije 'whisky' waar je warm van wordt? Precies, wij ook niet. Het is alsof je naar een concert gaat en alleen de soundcheck hoort. Technisch gezien zit het allemaal in dezelfde ruimte, maar de beleving is totaal anders.

Zelf heb ik meerdere keren geprobeerd om enthousiast te worden van een alcoholvrij variant. Ik wil het graag, maar telkens mis ik iets essentieels. Het voelt simpelweg niet goed. En ik ben niet de enige. Veel whiskykenners, proevers en verzamelaars keren zich af van deze trend. Alsof er bijna een vraagteken op hun voorhoofd staat, want waarom zouden we dat willen drinken?

Toch denk ik dat we voorzichtig moeten zijn met ons oordeel. Kijk bijvoorbeeld naar alcoholvrije bieren. Die zijn in tien jaar tijd veranderd van troep naar iets wat letterlijk in de smaak valt. Wie weet geldt dat straks ook voor deze nieuwe generatie spirits. Er zijn al producenten die experimenteren met rookextracten, eikeninfusies, fermentatie, oftewel technieken die écht iets kunnen toevoegen. Filliers Ditillery uit België, wat toch een gerenommeerde speler is, bracht onlangs Virgo Vanilla & Oak uit. Ondergetekende heeft dit zelf nog niet geproefd, maar is wél nieuwsgierig geworden. 

Kortom, houd de alcoholvrije markt in de gaten. Er is nu eenmaal een hype gaande rondom minder (sterke) dranken. Al blijft de vraag hangen: voor wie is het? Niet voor de liefhebber die z’n Islay peated whisky drinkt uit een copita of een glencairn. Daar bestaat geen twijfel over. De opkomst van alcoholvrije whisky-varianten is bedoeld voor een nieuwe generatie drinkers die het ritueel belangrijker vindt dan de alcohol. En eerlijk: als dat betekent dat meer mensen nieuwsgierig worden naar de wereld van whisky, dan is dat misschien alleen maar winst.

Zolang we het maar geen whisky noemen.

Op deze pagina vind je al onze columns.