Als we aankomen bij de IJsvogel, vallen we zo met onze neus in de boter: er staan nieuwe vaten op de oprit. Port-, bourbon- en sherryvaten wachten reikhalzend op een nieuw bestaan. Het is de plek waar Pieter Verschuren (52) van de Nederlandse distilleerderij De IJsvogel met passie allerlei dranken maakt.

De IJsvogel is gelegen tegenover de Kasteeltuinen in het prachtige Arcen. Een ideale plek voor Nederlanders, maar zeker ook voor buitenlandse toeristen om eens langs te komen. Hier worden tours verzorgd, waarbij mensen een kijkje kunnen nemen in de distilleerderij en ook is er een terras aanwezig voor een hapje en een drankje. Pieter heeft het er maar druk mee en werkt dan ook zeven dagen in de week: ‘Het zijn niet altijd hele dagen, maar er zijn dagen bij die langer zijn dan een normale dag.’

De zaken gaan goed. Zo produceert De IJsvogel meer dan dertig verschillende soorten dranken, waaronder veel likeuren. Ook is de tiende botteling van de meest recente whisky uitverkocht en de elfde whisky alweer aangekondigd. De whiskyproductie neemt maar zo’n twee tot drie procent van de gehele productie in beslag en noemt Pieter gekscherend ‘bijzaak’.

Het is een grapje, want de productie van whisky zal later dit jaar (als het bedrijf van het gas af is) iets opgevoerd worden, omdat Pieter de drank juist een prachtig product vindt. 'Ik ben misschien zelf wel de grootste consument,' vertelt hij met een dikke glimlach.

Enthousiast begint hij te vertellen over het distilleren waar hij een duidelijke passie voor heeft. ‘Ik ben een chauvinist. De distilleerkunst is in Nederland verfijnd. Dat kun je niet honderd procent aantonen. Ik zeg weleens dat de grondlegger van de gedistilleerde wereld, zoals wij dit na de vijftiende eeuw kennen, Lucas Bols is geweest. Hij heeft het distilleren van de genever groot gemaakt en de techniek verfijnd zoals die nog op veel plaatsen gebruikt wordt. Al is dit natuurlijk weer verder ontwikkeld.’

Toen Pieter op de HTS zat, gaf hij een presentatie over genever. ‘Ik had een fascinatie voor de Gouden Eeuw en de wereld over varen. Als je kijkt waar wij Nederlanders toentertijd geweest zijn, dan was daar genever (…) Genever is echt wel een oer-Hollands product.’

Hij smult ervan, al is er ook een duidelijke afname van geneverdrinkers. ‘Toen mijn opa jong was, dronk hij genever. Toen mijn vader jong was, dronk hij bier. En als je kijkt naar de generatie na mijn generatie, dan zie je alweer hele andere dranken. Dan heb je het over cocktails en de Breezer-tijd. (…) Alcohol heeft een ander imago gekregen. Denk ook aan de whisky’s die steeds meer aandacht krijgen.’

Hoewel zijn liefde voor genever wellicht een piepklein beetje groter is dan die voor whisky straalt hij uit dat hij de godendrank met veel plezier maakt. Samen met Marieke van den Reek, wiens vader een bekende brouwerij had, runt hij De IJsvogel.

Toch werd er niet meteen whisky gemaakt. Daarvoor moeten we terug naar de periode rond 2000. Toen ging Pieter iemand uit de industrie die bier maakte helpen om whisky te maken. Want dat zou mogelijk meer gaan opleveren. Toen Pieter eenmaal deze persoon (die graag anoniem wil blijven) had geholpen, begon het te kriebelen. Waarom zou hij zelf ook niet godendrank gaan maken, maar dan van eigen bodem én met invloeden uit de omgeving?

Zo geschiedde. In 2014 kwam Pieter met zijn eerste IJsvogel whisky op de markt. Een whisky die destijds verkocht werd middels certificaten zoals we nu bijvoorbeeld zien bij merken als Willem’s Whisky en Drumlin. Nu heeft Pieter die certificaten niet meer nodig. De omgeving weet Pieter en zijn producten te vinden. Sommigen kopen zelfs elke nieuwe fles.

Het zorgt voor nostalgische gevoelens als Pieter terugblikt op deze periode. De eerste whisky werd met een groot feest gevierd, waarbij iedereen welkom was en de whisky bijna meteen uitverkocht was.

De IJsvogel whisky's worden op kleine schaal geproduceerd met gemiddeld 325 flessen per batch. Pieter benadrukt dat het gaat het om kwaliteit, niet kwantiteit. ‘Wat ik hoop te bereiken is dat we serieus genomen worden. Ik twijfel eraan of iedereen dat vindt. Je hoeft niet lekker te vinden wat wij maken.’

Hij kan niet af komen van het gevoel dat hij soms niet serieus genomen wordt, wat opvallend is aangezien zijn whisky’s steevast uitverkopen.
Je zou zeggen dat hij zich geen zorgen hoeft te maken. Al beseft hij ook dat hij destijds een van de weinige spelers was in het Nederlandse landschap en er tegenwoordig veel meer mensen whisky maken. ‘Het is een gevoel. Ik denk dat het ligt aan de kleinschaligheid.’

Voor hem is het belangrijk dat mensen zien dat hij honderd procent toegewijd bezig is met het maken van de godendrank.

De whiskymaker is dan ook continu bezig om na te denken over zijn volgende zet. Wat is de volgende whisky bijvoorbeeld die hij uit zal brengen? Als wij het interview afnemen, blijkt er al snel een nieuwe te komen, maar heeft hij nog geen definitieve keuze kunnen maken. Er blijken twee opties te zijn: een light peated versie, maar ook een van een blauwe bessen port vat.*

Pieter vertelt dat er twee producten belangrijk zijn in de regio: asperges en blauwe bessen. ‘Ik heb een tijdje terug een soort blauwe bessen port gemaakt. Dat heeft dus op een eikenhouten vat gelegen; port moet ook gelagerd worden. Het is geen port zoals we dit kennen, maar het had wel iets bijzonders. In dat vat ligt nu whisky te rijpen. Die ligt er nu vier jaar. Dat is uniek.’

Maar met deze whisky is hij voorzichtig. Pieter denkt dat hij eerst nog meer mensen wil laten proeven. En ook denkt hij na over zijn whiskyproductie in bredere zin: ‘Het zou kunnen zijn, ik zeg niet dat het gaat worden, maar dat we een standaard IJsvogel whisky hebben en daarnaast iedere keer met iets bijzonders komen.’ Een kernassortiment met (extra) small batches dus. Op die manier hoopt Pieter met zijn whisky's op te vallen in het huidige landschap waarin whisky booming is.

Pieter vindt het mooi om te zien hoe er allerlei bedrijven in Nederland bezig zijn met whisky maken. Zo heeft hij bijvoorbeeld grote waardering voor Millstone, Cley en BUS. ‘Cley heeft net een pand gekocht, ergens een oude schuur. Dat is daar prachtig en als je daar een proeflokaal bij doet, is er echt bestaansrecht. En dat geldt ook voor BUS met de arrangementen er omheen.’

Ondanks dat er veel nieuwe mensen bezig zijn met whisky maken, is hij wel bang dat er partijen in Nederland zullen omvallen. Welke dat gaan worden weet hij niet, maar 'op een gegeven moment is er verzadiging van Nederlandse whisky’s'. Hoewel whiskyproductie voor Pieter niet bepalend is voor zijn levensonderhoud zal hij er alles aandoen om te zorgen dat zijn whiskyproductie blijft bestaan.

De whisky's van de IJsvogel zijn per expressie anders, maar hebben een overwegend mild karakter. Meer weten? Neem dan een kijkje op de officiële website. Daar zijn de whisky's en een hoop andere dranken ook te koop.

Favoriete whisky: ‘Die heb ik niet.’
Aantal glaasjes whisky per week: 2
Leukste fles whisky in bezit: ‘ik heb er niet zoveel in bezit’
Duurste whisky ooit gedronken: ‘Een sample van meer dan 2000 euro op het potstill-festival. De naam weet ik niet meer.’
Whiskyland om in de gaten te houden: Nederland
Whisky die je zelf had willen bedenken: Whisky die eraan komt van de blauw bessen.
Smerigste whisky ooit gedronken: Glen Talloch