Op veel plekken op de wereld werd ooit illegaal drank gestookt. Dat was ook op de Isle of Arran het geval. Deze week reizen we in Distilleerderij Donderdag af naar dit Schotse eiland in de Firth of Clyde, waar je naast dorpjes en golfbanen ook de Lochranza Distillery vindt. Het is een eiland met een rijke geschiedenis in sterke drank, waarvoor we bijna twee eeuwen terug in de tijd gaan.

Onze reis naar de oorsprong van Arran whisky neemt ons namelijk mee terug naar de 19e eeuw. In deze periode wordt er namelijk al driftig gestookt op The Isle of Arran door kleine stokerijen die stiekem drank maken. Er wordt ook legaal gestookt door een naam die je misschien bekend in de oren klinkt: de Lagg Distillery. Alleen sluit deze originele Lagg distilleerderij in 1837 haar deuren, waardoor er geen (legale) stokerij op het eiland meer is.

Dit zal nog jaren duren, totdat Harold Currie in 1991 benaderd wordt met een interessant voorstel. Curry is op dat moment net met pensioen na een carrière in de whisky-industrie. Zo was hij onder andere de managing director bij Chivas Brothers. De man die Currie benadert is David Hutchison, een van de bekendste architecten in Glasgow en een nazaat van de Whiting Bay Village in Arran.

Hutchison heeft grond op het eiland en wil graag samen met Currie een stokerij beginnen. Samen zetten ze de Isle of Arran Distillers op en beginnen ze aan een avontuur waar we vandaag nog steeds de vruchten van plukken. Een distilleerderij is er op dat moment nog niet.

De zoektocht naar een geschikte plek hiervoor begint in 1993 op het eiland. De perfecte plek moet voldoen aan een aantal criteria, zoals de beschikbaarheid van water van hoge kwaliteit. Al snel vinden ze in het noorden van Arran, om precies te zijn in Lochranza, een perceel dat aan alle voorwaarden voldoet. Daar wordt in datzelfde jaar dan ook de eerste steen gelegd. De bouw is onderweg.

Tijdens het bouwen van de Locharanza distilleerderij komt er alleen een gevederd probleem voorbij. Een stel steenarenden heeft namelijk besloten om vlakbij de bouwplaats een nest te gaan maken. De vogelsoort is beschermd, waardoor de bouw stilgelegd moet worden. Gelukkig kan er snel verder gebouwd worden met als resultaat dat de distilleerderij in 1995 officieel af is. De eerste spirit komt om precies te zijn om op 29 juni om 14:29 uit de ketels.

Leuk feit is dat de steenarenden de distilleerderij in het noorden van het eiland nog steeds regelmatig bezoeken. Ze bouwen hun nest vaak in de buurt van de distilleerderij en vliegen hoog in de lucht boven het gebied. Sterker nog, Arran heeft de vogels vereeuwigd in het logo van de Lochranza Distillery. Je ziet in het midden van het logo een ketel met daarboven de twee gevederde bezoekers.

Het duurt na de opening nog even voordat er andere bezoekers naar de stokerij mogen komen. In 1997 wordt er een bezoekerscentrum geopend met een feestelijke ceremonie geleid door Koningin Elisabeth. Zij ontvangt twee vaten Arran, een voor elke prins. De opening wordt onder andere bijgewoond door de Schotse acteur Ewan McGregor, bekend van Star Wars en Moulin Rouge, en whiskylegende Michael Jackson (nee, niet de zanger).

McGregor keert in 1998 nog een keer terug naar de distilleerderij om het eerste vat whisky te openen en daarmee geschiedenis te schrijven. Op dat moment wordt sinds 160 jaar namelijk de eerste legale dram op het eiland geschonken. Het vat dat de Schot opent bevat een drie jaar oude Arran whisky op dat moment. Het mooie is dat dit vat niet leeggemaakt is, maar nog steeds whisky bevat. McGregors vat is veilig naast de vaten van Prins William en Harry opgeslagen in het warenhuis van de distilleerderij.

In 2006 verschijnt de eerste 10 jaar oude Arran single malt die op 46 procent alcohol by volume gebotteld wordt. Deze expressie is nog steeds een vaste prik in het assortiment van het merk. Arran heeft sindsdien een heel aantal mooie whisky’s uitgebracht, waaronder expressies als Lochranza Blend en de Arran Robert Burns Malt.

In 2007 wordt de distilleerderij de Scotch Distillery of the Year, een mooie kers op de taart voor de huidige distillery manager Gordon Mitchell die er dat jaar voor het laatst is. Hij heeft jaren gewerkt voor Arran en verlaat het team om plaats te maken voor James MacTaggart.

Onder het oog van MacTaggart brengt Arran de eerste peated expressie Machrie Moor uit die op 56,2 procent Cask Strenght en op 46 procent ABV verschijnt. Hij brengt ook de eerste 18 jaar oude expressie uit in het kernassortiment van Arran.

Maar er is een grotere ambitie die Arran intussen heeft. Na de 21e verjaardag van Arran in 2016 is het tijd om naar de toekomst te kijken. In dit jaar ontstaat dan ook het plan om de Lagg Distillery een terugkeer te geven. Voor de locatie wordt het andere uiterste van het eiland geschikt bevonden: het zuiden. Het duurt nog tot 2018 voordat de bouw van Lagg begint en in 2019, nog maar een paar jaar geleden dus, begint de productie van deze nieuwe stokerij.

Op 12 juni 2019 gaan de deuren hier officieel open en sindsdien is The Isle of Arran weer twee stokerijen rijk.

Foto's : Arran Distillery