Distilleerderij Donderdag: The Balvenie, over een veehouder, een boekhouder en een stoker

The Balvenie is een distilleerderij met een ontzettend rijk verhaal. Het is een distilleerderij die al honderden jaren in dezelfde familie zit. Wij nemen je mee in het verhaal over een veehoeder, boekhouder en stoker in deze Distilleerderij Donderdag: The Balvenie.

Voor het begin van het verhaal van The Balvenie Distillery gaan we terug naar het Schotland van de 19e eeuw. De zeven jaar oude William Grant, de oprichter van de stokerij, gaat in de maanden dat hij geen school heeft aan het werk als veehoeder op de boerderij van zijn familie. Na zijn schooltijd gaat hij aan de slag bij een schoenmaker en enkele jaren (1866) later begint hij bij een distilleerderij. Grant wordt boekhouder bij de Mortlach distillery, waar hij al snel onofficieel als manager fungeert.

Op dat moment droomt de man al van een eigen stokerij en die kans dient zich niet lang daarna aan: in 1886 hoort hij namelijk dat er een distilleerderij in Cardow (tegenwoordig bekend als Cardhu) te koop staat. Die kans grijpt hij met beide handen aan. Hij zegt zijn baan op en loopt helemaal naar de stokerij en krijgt het voor elkaar om alles voor minder dan 120 pond te kopen van de huidige eigenaar. Tegenwoordig zou dat de deal van de eeuw zijn, maar destijds was dit een flinke som geld. Grant verdiende bijvoorbeeld maar 100 pond per jaar in zijn functie bij Mortlach.

Hij wil de distilleerderij niet op dezelfde locatie openen, maar heeft een andere plek in gedachten: een veld buiten Dufftown, vlakbij de rivier Fiddich. De naam van dat veld zal veel whiskyliefhebbers bekend in de oren klinken: Glenfiddich. De bouw van de Glenfiddich distilleerderij begint in 1886 en duurt ongeveer een jaar, waarbij Grant samen met zijn vrouw en hun negen kinderen de armen uit de mouwen steken. Tijdens de bouw worden onder andere stenen uit de rivier gebruikt. Eind 1887 komt de eerste spirit uit de ketels, om precies te zijn op Eerste Kerstdag. Het is de aftrap van een succesvol merk, maar niet het enige merk dat Grant oprichtte.

Het gaat ontzettend goed met Glenfiddich en met Schotse whisky het algemeen. Er is zelfs sprake van een heuse whisky boom. Grant besluit in 1892 dan ook dat het tijd is voor een nieuwe distilleerderij. Hiervoor heeft de stoker een stuk grond in de buurt van de Glenfiddich distilleerderij in gedachten, waar een leegstaand landhuis staat met de naam Balvenie New House.

De nieuwe Speyside stokerij wordt naar dit huis vernoemd als de bouw klaar is in 1893. De opslagplaats van The Balvenie eert de geschiedenis van de omgeving en is opgebouwd met stenen van Balvenie Castle en het water dat gebruikt wordt voor het stoken komt uit de Fiddich rivier die vlakbij ligt.

De Balvenie distilleerderij levert zijn dranken aan verschillende klanten die blends maken met zijn whisky, maar gaat uiteindelijk zelf whisky blenden om het levenselixir te exporteren. Al die tijd runt William Grant de bedrijven totdat hij in 1913 ziek wordt. Vanaf dat moment is hij tien jaar aan zijn bed gekluisterd tot zijn dood in 1923.

Na het overlijden van William Grant blijft The Balvenie in de familie. Zijn zoon John neemt de stokerij over en besluit te renoveren en uit te breiden. In 1929 worden onder andere de mouterijen vervangen door een nieuwe traditionele moutvloer die tot op de dag van vandaag nog steeds in gebruik is.

In 1962 wordt er iemand aangenomen op de boekhouding van de distilleerderij die later een grote naam zal worden in de whisky-industrie. David C. Steward start op 17-jarige leeftijd bij The Balvenie. Een aantal jaren later verlaat Hamish Robertson, de malt master op dat moment, de distilleerderij. Hij wordt opgevolgd door Steward die als de vierde malt master binnen het bedrijf aan de slag gaat.

Uit zijn innovatieve brein komt het idee om met cask finishing te gaan experimenteren bij The Balvenie. Onder de leiding van de nieuwe malt master komen talloze expressies zoals The Balvenie Double Wood 12 Years Old, The Balvenie 14 Years Caribbean Cask en The Balvenie 12 Years American Oak. Intussen heeft Steward ruim 60 jaar van zijn leven gewijd aan whisky, waarvan een groot deel bij The Balvenie. In 2016 is hij door de koningin van het Verenigd Koninkrijk opgenomen in de Orde van het Britse Rijk met een MBE.

Zijn rol als malt master heeft hij overgedragen aan Kelsey McKechnie. Zij begon in 2014 bij The Balvenie en al snel werd haar sterke reukvermogen en haar talent voor het maken van whisky ontdekt. In de afgelopen jaren heeft McKechnie van Steward de kneepjes van het vak geleerd, wat leidde tot haar eerste eigen whisky: The Balvenie Stories A Revelation of Cask and Character.

De nieuwe expressie werd onlangs gelanceerd in Nederland bij Cane and Grain. Daarnaast namen wij de dram onder de loep om jullie te vertellen wat je hiervan mag verwachten in de review.

The nieuwe whisky van The Balvenie is dan wel afkomstig van een kakelverse Malt Master, maar zoals alle andere expressies is deze dram ook gemaakt met de vier andere ambachten van de Schotse distilleerderij. De belangrijkste hiervan is de eigen verbouwde gerst. Deze komt van de velden die James Wiseman in de Highlands bewerkt. De kennis die Wiseman bezig geeft hij daarbij meteen door aan zijn zoon Duncan waarmee een eeuwenoude traditie in ere gehouden wordt.

De tweede van de vier overige ambachten van The Balvenie is de eigen kuiperij. De nieuwe whisky, A Revelation of Cask and Character, verwijst naar de hard werkende mensen in de kuiperijen. Het is een groot goed, dat deze mensen bij de stokerij zelf in dienst zijn. Eentje die bij lange na niet overal meer voorbij komt. Sterker nog, er is slechts een handjevol distilleerderijen die zelf kuipers in dienst hebben. Datzelfde geldt voor een traditionele mouterij, de derde ambacht. Tegenwoordig wordt het mouten vaak op een moderne manier gedaan, maar bij The Balvenie is nog een traditionele moutvloer aanwezig, waar mensen met een houten schep de gerst omscheppen.

Last but not least is de vijfde ambacht de distilleerketel zelf. Deze is natuurlijk onmisbaar bij het stoken van whisky. Bij The Balvenie komt daar een flinke dosis liefde bij vanuit de coppersmiths die de stokerij in dienst heeft. Dennis McBain is er daar een van. Hij zorgt ervoor dat de ketels perfect blijven werken en deelt zijn kennis met zijn toekomstige opvolger George Singer.

We kunnen er uren over doorschrijven hoe alles bij The Balvenie werkt, maar het beste kun je alles ervaren door de distilleerderij te bezoeken. Wij hebben ons laten vertellen dat een bezoek aan de Higlands ontzettend leerzaam is en al helemaal al je dat combineert met een tour in The Balvenie distillery, waar je met open armen ontvangen wordt.