Distilleerderij Donderdag: de roerige geschiedenis van Bladnoch Distillery

In de Schotse Lowlands ligt de Bladnoch Distillery, een van de oudste whisky distilleerderijen in het land. De stokerij heeft een rijk verhaal dat maar liefst 206 jaar teruggaat. Duik met ons mee in de geschiedenis van Bladnoch, Schotland en Lowlands whisky in deze Distilleerderij Donderdag.

We reizen af naar de Schotse Lowlands van 1817. Vlakbij de zee ligt de Bladnoch Distillery aan de gelijknamige rivier. Van oorsprong is het een boerderij, maar John een Thomas McClelland hebben een licentie aangevraagd om te mogen stoken. Deze ontvangen ze in dit jaar en vanaf dat moment begint een mooie periode waarin de familie aan de slag gaat met het maken van het levenswater.

Dit doet de familie McClelland bijna een eeuw, waarbij de geheimen van het stoken van de ene op de andere generatie doorgegeven worden. Gedurende deze tijd wordt de stokerij groter en groter en wordt er flink gemoderniseerd.

Op het hoogtepunt van de distilleerderij wordt er jaarlijks ongeveer 230.000 liter alcohol gestookt en staan er maar liefst zes washbacks in de Bladnoch Distillery. De bijnaam van Bladnoch Distillery is dan ook ‘koningin van de Lowlands’. Maar er komen roerige tijden aan voor de stokerij.

Aan het begin van de 20e eeuw valt de verkoop van whisky flink tegen. De vraag is afgenomen en daarbovenop is het aanbod ook nog eens flink gegroeid. Deze twee factoren zorgen ervoor dat Bladnoch Distillery een van de distilleerderijen is die zijn deuren moet sluiten. Dit gebeurt in 1905 en duurt tot 1911.

In dat jaar verschijnt er namelijk een reddende hand vanuit een onverwachte plek: Ierland. Dunville & Co., de eigenaar van de Royal Irish Distillery, koopt Bladnoch en start de productie van de Lowlands whisky weer op. Dit gaat met vallen en opstaan, waarbij de stokerij een aantal keren stilvalt.

Dunville krijgt in 1937 alleen een heftig bericht. Er is een verklaring opgesteld vanuit Distillers Company Limited, een controlerende organisatie in de Schotse whiskyindustrie, waarin staat dat Ierse whiskey geen toekomst heeft.

Het schrikt Dunville & Co. af en het bedrijf probeert snel van Bladnoch Distillery af te komen, terwijl deze winstgevend is en een behoorlijke voorraad heeft. Dat lukt alleen niet, waarna de stokerij alsnog failliet gaat. De deuren gaan wederom dicht.

Bladnoch krijgt nog wel een nieuwe eigenaar, maar die besluit om geld van de stokerij te maken. De voorraad aan whisky en spirit wordt de deur uit gedaan en de apparatuur zoals de ketels en washbacks gaan naar Zweden. Dat Bladnoch Distillery gesloten blijft, duurt nog tot 1956, met in de tussentijd een heel aantal eigenaren van het uitgeklede whiskybedrijf.

Bladnoch heropent in dat jaar en krijgt meteen weer een nieuwe impuls. De stokerij wordt onderdeel van Inver House en er komen in 1966 zelfs vier nieuwe ketels in de oude boerderij. Na iets meer dan tien jaar verkoopt Inver House de stokerij aan Arthur Bell & Sons die de stokerij weer meer whisky laat maken. Daarnaast wordt er een bezoekerscentrum geopend.

Arthur Bell & Sons besluit Bladnoch uiteindelijk onder te brengen bij Guinness. Het zorgt ervoor dat de whiskyproductie weer daalt en uiteindelijk in 1993 stopt. Gelukkig duurt dat maar een jaar, want er verschijnen twee broers uit Noord-Ierland ten tonele.

Raymond en Colin Armstrong kopen de distilleerderij en de grond eromheen. Hun doel is om er een vakantiedorp van te maken. De plek van de stokerij leent zich er prima voor. Er is veel natuur en het is vlakbij de kust. Toch verandert het duo van gedachten en gaat weer whisky maken. Alleen gaat dat tegen de voorwaarden van de verkoop in.

Uiteindelijk krijgt het tweetal het toch voor elkaar om te mogen gaan stoken, maar winst komt er niet uit het project. Daarom besluit het duo om de stokerij uiteindelijk ook weer te verkopen. De Australische zakenman David Prior koopt Bladnoch en gaat direct grondig aan de slag. Hij gaat de stokerij van top tot teen verbouwen, en project dat twee jaar duurt.

In 2017 zijn de werkzaamheden klaar en start de productie weer. Dit is ook het jaar dat de distilleerderij 200 jaar oud is, een mijlpaal die gevierd moet worden. Dat wordt dan ook gedaan met een bicentennial release.

Deze 29-jaar oude single malt whisky is gestookt in 1988 en komt in 2018 uit. Op dat moment is het de oudste Bladnoch whisky ooit. De vloeistof komt uit Oloroso sherryvaten en heeft een finish in moscatel vaten gekregen. Dit geeft de whisky een overwegend zoet profiel gegeven van vanille, kersen en chocolade. De whisky komt enkele jaren later ook naar Amerika, waar de fles eerder niet te koop is.

In de tussentijd heeft Bladnoch een heel scala aan whisky’s uitgebracht met age statements en in verschillende series. Zo is er de 2021 Single Cask Series waarin zes verschillende single cask expressies te vinden zijn. Daarnaast is er de Dragon Series, waarmee Bladnoch de kunst van het whisky maken eert in vijf expressies. Deze serie is gebaseerd op de wiskundige dragon curve, maar daarover vertellen we je meer in dit bericht.

Het team van de stokerij kan je zelf nog veel meer vertellen over de rijke en roerige geschiedenis die Bladnoch doorstaan heeft. Dat doen ze natuurlijk graag tijdens een tour, zoals de 1817 tour die je in twee uur door het verhaal van de Schotse whiskymaker heen leidt.

Foto's: Bladnoch Distillery