Distilleerderij Donderdag: over Zuidam Distillers en een whisky die uit een droom ontstond

Het is weer donderdag. Tijd voor een nieuwe Distilleerderij Donderdag, waarin we terug naar de jaren 70 gaan. Dit keer gaan we naar een plek vlakbij de grens van Nederland en België. Een plek waar dromen omgezet zijn in werkelijkheid die naar de naam Millstone whisky luistert.

Als er één Nederlandse distilleerderij is die elke whiskyliefhebber bekend in de oren klinkt, dan is dat Zuidam Distillers wel of in elk geval de Millstone whisky. Het ontstaan van de distilleerderij neemt ons mee naar de jaren 70. Deze periode staat bekend om broeken met lange pijpen, cassettebandjes en het kenmerkende gekleurde behang op de muur.

In Nederland waren in dit decennium Peppie en Kokkie, Bassie en Adriaan en Tommie en Ieniemienie razend populair. Aan het einde van de jaren 70 werden de eerste zaadjes geplant voor het realiseren van een mooie droom en iets wat jaren later, in de huidige tijd, zou gaan genieten van ongekende populariteit: Zuidam Distillers.

Fred van Zuidam stopte na 20 jaar met zijn baan bij distilleerderij De Kuijper in Schiedam. Hij kocht een stuk grond in Baarle-Nassau en bouwde daar een eigen distilleerderij van driehonderd vierkante meter op die hij samen met designer Hélène van Zuidam zou gaan runnen. Het was de start van Zuidam Distillers, waarbij likeuren en genever gestookt werden. In 1989 was het uiteindelijk tijd om uit te breiden naar zeshonderd vierkante meter met een extra productielijn.

Inmiddels zijn oprichters Fred en Hélène met pensioen en staan zonen Patrick van Zuidam en Gilbert van Zuidam aan het roer. Patrick van Zuidam richt zich hierbij vooral op de distilleerderij en de producten van Zuidam Distillers, terwijl Gilbert zich op de klant richt. Nog steeds staat de distilleerderij op dezelfde grond als waar het verhaal begon, maar is er in flink wat veranderd.

Zo wordt er inmiddels veel meer gestookt dan alleen maar likeuren en Zuidam Oude Genever. Hiernaast er ook nog Dutch Courage Dry Gin, Dad’s Homemade Vodka, Flying Dutchman Rum en Millstone Whisky gestookt. Met deze laatste is in elk geval voor Patrick van Zuidam een droom uitgekomen. Zijn grote droom was namelijk altijd om een eigen whisky te maken, wat ertoe leidde dat er vanaf 1996 geëxperimenteerd werd met het levenselixir. Het resultaat is Millstone Whisky, een Nederlandse whisky die niet meer uit ons land weg te denken is.

Het succes van Zuidam Distillers en Millstone whisky is te zien in de distilleerderij. De distilleerderij die ooit op driehonderd vierkante meter begon is nu ruim tien keer zo groot. In 2018 is er een enorm nieuw warenhuis gebouwd waarin de vaten van Zuidam Distillers opgeslagen worden. In 2020 is er een hele nieuwe stillhouse gebouwd, waarin vervolgens nieuwe distilleerketels geplaatst zijn. De meters hoge koperen ketels die voor een flinke toename in de capaciteit gezorgd hebben (450.000 liter per jaar meer), zijn ontworpen door Patrick van Zuidam, de meesterdistilleerder van Zuidam Distillers.

Op basis van dit ontwerp zijn ze vervolgens met de hand gebouwd door Forsyth's in Schotland. De ketels hebben daarbij een unieke lamp glass shape en een extra groot koperen oppervlak. Deze geven niet alleen de drank van Zuidam een complexe en rijke smaak, maar zorgen er ook voor dat een tour in de distilleerderij van ruim 3600 vierkante meter een hele beleving is voor mensen uit Nederland, maar ook van ver buiten ons kikkerland.

Niet alleen binnen Nederland zijn Zuidam Distillers en Millstone whisky een begrip. Als je aan een gemiddelde toerist vraagt waar Nederland bekend om is zal deze klompen, tulpen of molens zeggen. Als het een whiskyliefhebber is, dan is de kans groot dat er naast die antwoorden ook Millstone genoemd wordt. De bekendheid van de whisky reikt intussen tot ver over onze landsgrenzen.

Zuidam Distillers sleept namelijk met regelmaat awards in de wacht. Zo is de distilleerderij door Wizards of Whisky nog uitgeroepen tot ’s werelds beste distilleerderij van 2020. Millstone 100 Rye Whisky heeft onlangs nog dubbel goud gewonnen tijdens de San Francisco World Spirit Awards 2023 en mag de whisky zich volgens World Whiskies Awards 2023 de beste Rye Whisky 2023 noemen.

Zuidam levert momenteel aan zo’n 26 verschillende landen haar producten, maar de roots blijven altijd in Nederland liggen, om precies te zijn in Baarle-Nassau.
Wie meer wil weten kan langs voor een tour.

Afbeeldingen: Zuidam Distillers