Whisky in Leiden: ‘Er is ook buiten Schotland echt topspul’

In de Hooglandse Kerk in Leiden is het zaterdag geen wierook dat er in de lucht hangt. Uit het imposante gebouw in het centrum van Leiden komt een zoete geur en dat kan maar één ding betekenen: het is weer tijd voor Whisky in Leiden.

Als de eerste sessie losbarst, is het al gezellig druk voor de kerk. Whiskyliefhebbers van heinde en ver hebben zich verzameld en staan in de rij om hun favoriete godendrank te proeven, een praatje te maken met de vele standhouders en om nieuwe whisky’s te ontdekken.

Zoals elk jaar is het festival goed gevuld met standhouders. De kerk is overzichtelijk ingedeeld met genoeg ruimte voor bezoekers om even bij de stands te kijken wat er aan godendrank te vinden is.

Er zijn veel terugkerende stands te zien die al jaren het festival aan doen en voor terugkerende liefhebbers is de opzet van de stands bekend. De dranken van Beek Spirits (hij komt dit jaar met met nog iets bijzonders) en The Scotch Malt Whisky Society zijn op dezelfde plek als afgelopen jaar te vinden.

Datzelfde geldt voor de dranken van Diageo waar Herman van der Meij samen met Dennis Mulder enthousiast mensen van een dram en een glimlach voorziet. Ze hebben merken als Talisker en The Singleton bij zich, terwijl enkele stands verderop Glendronach en Benriach geschonken wordt door Nathan de Bruin. Hij staat met een grijns van oor tot oor te schenken en is blij dat hij oog in oog staat met de consument. 

Ook Stichting Dutch Whiskyteers is aanwezig en daar is dit jaar iets nieuws te vinden. Naast de new make spirits van verschillende Nederlandse distilleerderijen is namelijk de eigen spirit van het duo te proeven. Het drankje is iets iets meer dan twee jaar oud en het woord Blacklock is een duidelijke verwijzing naar een distilleerderij uit Zwartsluis.

Niet alleen deze drankjes zijn nieuw op het festival. Er zijn ook wat wijzigingen in de stands doorgevoerd. Het eerste wat opvalt is dat er een gezicht ontbreekt bij de stand van Whisky4all. Vorig jaar hielp Martijn van Opstal Norbert Tebarts mee, maar tegenwoordig mag hij alleen naar festivals.

Sinds dit jaar is hij namelijk fulltime aan het werk als brand activator bij Salud Spirits. Hij heeft onder andere de eigen botteling van het merk bij zich en een paar mooie Starward expressies. Daarbij krijgt hij de hulp van een van zijn maatjes.

Verder is een aantal standhouders van afgelopen jaar er niet. Zij hebben plaatsgemaakt voor nieuwe gezichten. Zo is er een stand van Craft spirits bij gekomen, waar Riley van Eijkelenborg met onder andere de whisky’s van Nc’Nean, Berry Bros & Rudd, Clonakilty en Turntable Blending House te vinden is.

‘Heb je de nieuwe tracks ook bij je?‘, vraagt ondergetekende. Turntable is 1 jaar oud geworden en de whiskymaker heeft twee nieuwe expressies uitgebracht: One Way or Another en Harder, Better, Faster, Stronger.

Verderop raken we aan de praat met Pascal Geenen (48) die ook wel bekend staat als dramdude op Instagram. Zijn missie is duidelijk: mooie en bijzondere expressies vinden en dan het liefst hand-filled expressies of distillery exclusives, waarvoor je doorgaans naar een stokerij moet. Het is een slimme manier om een festival te bezoeken, maar ook een gevolg van zijn evoluerende voorkeuren.

‘Je begint zeg maar bij de standaard distilleerderijen, de standaardmerken en dan kom je er ineens achter dat er ook nog indiebottelaars zijn. En dan wordt het nog lekkerder en heb je nog meer keuze.’

Zijn liefde voor whisky omschrijft hij als een soort evolutie. Hij begon ooit met whisky drinken met een Lagavulin 16 Years Old en vervolgens ontdekte hij allerlei peated whisky’s. Daarna ging hij door naar andere type godendrank om erachter te komen dat hij een zwak heeft voor sherry expressies zoals Edradour of Glendronach. Hij heeft dan ook al een Glendronach uit de jaren 90 achter de kiezen.

Dan is het tijd om naar de snoepwinkel te gaan van Toon van Rooij. Daar zijn mensen te spreken over een van de twee festivalbottelingen van dit jaar, een North British 32 Year Old die uit first fill bourbon vaten komt.
Dat is niet het enige, want er is een primeur: Thy whisky is voor het eerst te proeven op een Nederlands festival.

Daar zijn Bernard Vianen (54) en Feyke Stadt (34) wel over te spreken. Ze hebben elkaar leren kennen bij een ander festival en zijn allebei lid van een whiskyclub.

Allebei hebben ze een andere dram in hun glaasje van Thy. Stadt heeft de Spelt Rye, waar hij door verrast is. Hij omschrijft de whisky als een drank met een ‘mooie volle neus en mondgevoel’.

Vianen heeft de Bøg in zijn glas. Hij vindt het vooral mooi hoe de rokerigheid van het beuken een mooie twist geeft en in contrast staat met de traditionele turfwhisky’s. ‘Het is wat frisser en minder venig’.

Als we doorvragen wat opvalt aan de Deense drank vertelt Stadt dat kleine en nieuwe distilleerderijen vaak niet meteen een whisky uitbrengen die zo vol is. Na een kort beraad zijn de heren het met elkaar eens: ‘Er is ook buiten Schotland echt topspul’.

Voor de middag ten einde loopt en we de kerk in Leiden willen verlaten, springt een bekend duo in het oog bij de stand van De Monnik Dranken, waar Ronald Anneveldt zoals altijd goed gehumeurd de meest uiteenlopende whisky’s schenkt.

Het zijn Jo Gregoire en Karel Smeekes, die we afgelopen jaar ook tegenkwamen. De jeugdvrienden zijn terug voor hun tiende keer en hebben een heerlijke middag gehad. Toch is er iets waar Gregoire niet over uitgepraat raakt: het overlijden van Gerard Velthuis, de oprichter en eigenaar van Stokerij Sculte. Hij is erg geschrokken, zich realiserend dat het leven ineens afgelopen kan zijn. Hij besluit dat Velthuis ‘een visie had die niet verloren mag gaan'. 

De whiskydrinkende vrienden vertellen hebben al mooie whisky’s gedronken en zijn blij dat ze er weer bij zijn. Op de vraag of ze er volgend jaar weer bij zijn antwoorden ze bijna in koor: ‘Natuurlijk, zien we jullie dan weer?’